O'qildi: 12
Avgust 7, 2025
/ 20 Safar 1447
Fatvo mavzusi: Qoʻshiq aytish va koʻngilochar tadbirlar » Urf-odatlar
Savol
Ko‘plab musulmonlarning yangi yil va boshqa bayramlarda ishtirok etayotganini ko‘ryapman. Ularga bu amallarning shariatga zid ekanligini ko‘rsatish uchun Qur’on va Sunnatdan qanday dalillar keltira olaman?
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Kofirlarning bayramlarida ishtirok etish quyidagi sabablarga ko‘ra joiz emas:
Birinchidan: Bu ularga taqlid qilish hisoblanadi.
Ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim o‘zini bir qavmga o‘xshatsa, u o‘shalardandir», dedilar» (Abu Dovud, 4031; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Irvoul gʻalil», 1269).
Bu jiddiy tahdiddir. Abdulloh ibn Amr aytadi: «Kimki kofirlar yurtida yashab, ularning Navro‘z bayramlari va festivallari-yu karnavallarini nishonlasa hamda o‘lguniga qadar ularga taqlid qilsa, qiyomat kuni ziyon ko‘ruvchilardan bo‘ladi».
Ikkinchidan: Ularning bayramlarida ishtirok etish – bu ular bilan do‘stlashish va ularga muhabbat ko‘rsatishning bir turidir. Alloh taolo aytadi:
«Ey mo‘minlar, yahudiylar va nasroniylarni do‘st tutmangiz!» (Moida: 51).
Alloh taolo yana aytadi:
«Ey mo‘minlar, Mening dushmanim va sizlarning dushmanlaringiz (bo‘lgan mushriklar)ni do‘st tutmanglar! Sizlar ularga do‘stlik (haqida xat-xabar) yuborursizlar, holbuki, ular sizlarga kelgan Haq (din va Qur’on)ga kofir bo‘lgandirlar!» (Mumtahana: 1).
Uchinchidan: Bayramlar dunyoviy urf-odatlarga emas, balki din va e’tiqodga taalluqli masalalardir. Bunga dalil quyidagi hadisdir:
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir qavmning bayrami bor. Bu bizning bayramimiz», dedilar» (Sahihi Buxoriy, 952).
Kofirlarning bayramlari esa ularning buzuq kufr va shirkini aks ettiradi.
To‘rtinchidan: Tafsir ulamolari Alloh taoloning:
«Ular (ya’ni, Rahmonning suyukli bandalari) gunoh (harom-harish) ishlarga qatnashmaydilar» (Furqon: 72), oyatini «mushriklarning bayramlariga qatnashmaydilar» deb tafsir qilganlar. Shuningdek, ularning hech biriga bayramlari uchun tabrik xatlari berish yoki ularga tabrik xatlari yoki bayramlari uchun zarur bo‘lgan boshqa narsalarni, masalan, sham, chiroq, archa yoki oziq-ovqatlar, shu jumladan, kurka (ing.: turkey as food), shirinlik tayoqchalari (ing.: candy cane) va boshqalarni sotish mumkin emas.
Shunga o‘xshash savolga 947-fatvoda batafsil javob berilgan.
Alloh bilguvchiroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?