O'qildi: 67
Iyul 18, 2025
/ 20 Safar 1447
Fatvo mavzusi: Allohga iymon keltirish » Duo — Iltijolar » Eʼtiqod masalalari » Iymon » Maʼnaviy koʻrsatmalar » Odob-axloq va maʼnaviyat
Javob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Tavassul va vasila so‘zlari quyidagi to‘rt ma’nodan birini anglatadi:
Birinchisi: Iymonni mukammal qiluvchi tavassul, bu – Allohga va Rasuliga iymon keltirish, U Zotga va rasuliga itoat qilish orqali tavassul qilishdir. Alloh taoloning quyidagi oyati tavassulning ushbu turiga dalolat qiladi:
«Ey mo‘minlar, Allohdan qo‘rqingiz va Unga yaqin bo‘lish yo‘lini izlangiz!» (Moida: 35). Shuningdek, Allohning go‘zal ismlari va mukammal sifatlari orqali U Zotga yaqinlashish, banda bajargan ibodatlari vositasida taqarrub qilish va shu orqali Allohga murojaat qilish kabilar ham ushbu tur ostiga kiradi.
Ikkinchisi: Allohga, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamdan u zotning hayot paytlarida duo qilishlarini so‘rash yoki tirik mo‘minlarning bir-birlaridan duo qilishlarini so‘rashlari orqali tavassul qilish. Bu birinchi turdan kelib chiqqan, unga targ‘ib qilingan tavassuldir.
Uchinchisi: Allohga biror maxluqning maqomi yoki fazilati bilan tavassul qilish, masalan: «Allohim! Payg‘ambaring hurmati ila Sendan so‘rayman», deyish yoki shunga o‘xshash so‘zlarni aytish. Buni ba’zi ulamolar joiz sanagan, ammo bu zaif fikrdir. To‘g‘riroq fikrga ko‘ra, bu tavassul harom, chunki Allohga faqat Uning ismlari va sifatlarini zikr qilish orqaligina tavassul qilinadi.
To‘rtinchisi: Ko‘plab keyingi davr ulamolari urfidagi tavassul – bu Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamga duo qilish va u zotdan yordam so‘rash (yoki o‘liklar va avliyolardan yordam so‘rash). Bu shirki akbardir, chunki faqat Alloh qodir bo‘lgan narsalarda Allohdan boshqaga duo-iltijo qilish yoki yordam so‘rash ibodatning bir turi bo‘lib, ibodatni Allohdan boshqaga yo‘naltirish katta shirkdir.
Alloh bilguvchiroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?