O'qildi: 49
Iyun 29, 2025
/ 6 Muharram 1447
Fatvo mavzusi: Eʼtikof masalalari » Eʼtiqod masalalari » Iymon » Oxiratga iymon keltirish
Savol
Bir ayol soʻramoqda: Men Allohga va Uning kitobiga to‘liq iymon keltiraman. Rabbimga hamdlar bo‘lsinki, U Zotga bo‘lgan iymonim kundan-kunga ortib bormoqda… Savolim shuki: Qur’oni Karimda erkaklarga Jannatning in’omi va go‘zal, pokiza hurlar takror-takror tilga olinadi. Ko‘pchilik Islomni erkaklar ustunligi dini deb aytadilar. Nima uchun ayollar uchun Jannat in’omi zikr etilmagan?
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Alloh zarra miqdoricha zulm qilmaydi
Savol beruvchi aziz singlim, modomiki siz Allohga va Uning kitobiga iymon keltirar ekansiz, shuni bilishingiz lozimki, Alloh O‘zining kitobida shunday degan:
«Parvardigoringiz hech kimga zulm qilmas» (Kahf: 49),
« Shubhasiz, Alloh taolo hech kimga zarracha ham zulm qilmas. Agar zarracha yaxshilik bo‘lsa, uni (egasiga) bir necha barobar ko‘paytirur va O‘z huzuridan ulug‘ ajru savoblar ato etur» (Niso: 40).
Shariat erkag-u ayolga barobardir
Shariat erkaklar uchun ham, ayollar uchun ham barobar joriy qilingan. Qur’onda erkaklarga qaratilgan har bir xitob ayollarga ham qaratilgan, shuningdek, erkaklarga qaratilgan har bir hukm ayollarga ham taalluqlidir. Faqat erkak yoki ayolga xosligiga dalil bo’lgan masalalar bundan mustasno, masalan, jihod, hayz, mahramlik, valiylik va boshqa shunga o‘xshash hukmlar.
Shariatdagi xitob erkak jinsda (muzakkar formada) kelgan bo‘lsa-da, ayollar unga kiritilganining dalili Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilingan hadisdir:
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan namlikni ko‘rgan, lekin ehtilomni eslay olmagan odam haqida so‘rashdi. U zot: «Gʻusl qiladi», dedilar. Ehtilom bo‘ldim deb o‘ylagan, lekin namlikni ko‘rmagan odam haqida esa «Unga g‘usl vojib emas», dedilar. Ummu Sulaym: «Ayol kishida shunday holat bo‘ladi. Unga ham g‘usl vojibmi?» degan edi, u zot: «Ha. Ayollar erkaklarning tugʻishganlaridir (ya’ni, Ayollar ham erkaklar kabidir)», dedilar» (Abu Dovud, 236; Termiziy, 113; «Jome’ as-Sahih», 2333).
Jannatda ayollar uchun nimalar bor?
Oxiratdagi mukofot va ayollar uchun jannatda nimalar borligi haqida esa, quyidagi oyat va hadislarni taqdim etamiz:
Ummu Salamadan rivoyat qilinadi: «Ey Allohning Rasuli, Alloh hijrat haqida ayollarni zikr qilganini eshitmayapman», dedi. Shunda Alloh taolo quyidagi oyatni nozil qildi: «Bas, Parvardigorlari ularning duolarini mustajob aylab (dedi): «Albatta, Men sizlardan biron amal qilguvchi erkak yo ayolning amalini zoye qilmagayman. Zero, birovingiz birovingizdandirsiz. (Ya’ni, erkak ayoldan, ayol erkakdan dunyoga kelgan). Bas, vatanlaridan hijrat qilgan, diyorlaridan quvilgan, mening yo‘limda aziyatlar chekkan va (mening yo‘limda) jang qilib, qatl etilgan zotlarning qilgan gunohlarini o‘chirgayman va ularni taglaridan daryolar oqib turadigan bog‘larga kiriturman. Bu Alloh huzuridan bo‘lgan savob-mukofot bo‘ladi. Zero, eng go‘zal savob-mukofot Allohning huzuridadir» (Oli Imron: 195). Bu Termiziy (3023) rivoyat qilgan hasan hadisdir.
Ibn Kasir rahimahulloh aytadi: «Alloh taoloning «Mustajob ayladi» degani, ya’ni «Parvardigori ularning iltijolariga javob berdi» deganidir… Alloh taoloning «Albatta, Men sizlardan biron amal qilguvchi erkak yo ayolning amalini zoye qilmagayman» degan so‘zi bu javobning tafsiri bo‘lib, har bir amal qiluvchining amalini, erkak yoki ayol bo‘lishidan qat’i nazar, hech bir amal qiluvchining amalini zoye qilmasligini aytadi. Allohning «birovingiz birovingizdandirsiz» degan so‘zi esa «Barchangiz mukofotda tengdirsiz» deganidir».
Alloh taolo aytadi:
«Erkakmi, ayolmi — kim mo‘min bo‘lgan holda yaxshiliklar qilsa, ana o‘shalar jannatga kirurlar va ularga qilcha ham zulm qilinmas» (Niso: 124).
Ibn Kasir rohimahulloh bu oyatning tafsirida aytadi: «Bu Allohning ehsoni, karami va rahmati bo‘lib, O‘z bandalari – erkaklar va ayollardan iborat bo‘lgan solih amal qiluvchilarning amallarini iymon sharti bilan qabul qilishidir. Alloh ularni jannatga kiritadi va ularning yaxshi amallari uchun beriladigan mukofotni, hatto «naqir» miqdoricha ham zulm qilib kamaytirmaydi. «Naqir» – xurmo urug‘ining orqa tomonidagi kichik oʻymachadir».
Alloh azza va jalla aytadi:
«Erkakmi yo ayolmi — kimda-kim mo‘min bo‘lgan holida biron yaxshi amal qilsa, bas, Biz unga pokiza hayot ato eturmiz va ularni o‘zlari qilib o‘tgan amallaridan chiroyliroq ajr-savoblar bilan mukofotlaymiz» (Nahl: 97).
Ibn Kasir rohimahulloh bu oyatning tafsirida: «Bu solih amal qilgan kishiga Allohning va’dasidir. Solih amal esa Allohning kitobi va Payg‘ambari sollallohu alayhi va sallamning sunnatlariga muvofiq amaldir. Allohga va Rasuliga iymon keltirgan Odam bolasi bor-ki, u xoh erkak, xoh ayol bo‘lsin, modomiki bu amal Alloh tomonidan buyurilgan, shariatga muvofiq ekan, Alloh unga dunyoda pokiza hayot baxsh etadi va oxiratda eng go‘zal amallariga yarasha mukofotlaydi. Pokiza hayot esa barcha turdagi qulayliklarni o‘z ichiga oladi», deydi.
Alloh taolo aytadi:
«Kim biron yomonlik qilsa, unga (Oxiratda qilgan gunohiga) yarasha jazo berilishi aniqdir. Xoh erkak, xoh ayol bo‘lsin, kim Allohga iymon keltirgan holida biron yaxshilik qilsa, ana o‘shalar jannatga kiradi (va) u joyda ularga behisob rizq beriladi» (G‘ofir: 40)
Va nihoyat, hurmatli singlim, ko‘nglingizdagi ayollar haqida paydo bo‘lgan har qanday vasvasani Allohning izni bilan butunlay yo‘q qiladigan quyidagi hadisni taqdim etamiz:
Ummu Umora al-Ansoriya Nabiy sollallohu alayhi va sallamning huzurlariga borib, u zotga: «Menga hamma narsa erkaklar uchun bo‘lib tuyulmoqda. Ayollarni biror ishda tilga olinganliklarini koʻrmayapman», dedi. Shunda «Albatta, musulmon erkaklar va muslima ayollar, iymon keltiruvchi erkak va ayollar…» oyati nozil bo’ldi. (Termiziy; 3211; Sahihut Termiziy, 2565-da sahih deyilgan).
Imom Ahmadning Musnadida Ummu Salama roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَا لَنَا لا نُذْكَرُ فِي الْقُرْآنِ كَمَا يُذْكَرُ الرِّجَالُ؟ قَالَتْ: فَلَمْ يَرُعْنِي مِنْهُ يَوْمًا إِلاّ وَنِدَاؤُهُ عَلَى الْمِنْبَرِ «يَا أَيُّهَا النَّاسُ» قَالَتْ: وَأَنَا أُسَرِّحُ رَأْسِي فَلَفَفْتُ شَعْرِي ثُمَّ دَنَوْتُ مِنَ الْبَابِ فَجَعَلْتُ سَمْعِي عِنْدَ الْجَرِيدِ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَقُولُ:
﴿إِنَّ ٱلۡمُسۡلِمِینَ وَٱلۡمُسۡلِمَـٰتِ وَٱلۡمُؤۡمِنِینَ وَٱلۡمُؤۡمِنَـٰتِ وَٱلۡقَـٰنِتِینَ وَٱلۡقَـٰنِتَـٰتِ وَٱلصَّـٰدِقِینَ وَٱلصَّـٰدِقَـٰتِ وَٱلصَّـٰبِرِینَ وَٱلصَّـٰبِرَ ٰتِ وَٱلۡخَـٰشِعِینَ وَٱلۡخَـٰشِعَـٰتِ وَٱلۡمُتَصَدِّقِینَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَـٰتِ وَٱلصَّـٰۤىِٕمِینَ وَٱلصَّـٰۤىِٕمَـٰتِ وَٱلۡحَـٰفِظِینَ فُرُوجَهُمۡ وَٱلۡحَـٰفِظَـٰتِ وَٱلذَّ ٰكِرِینَ ٱللَّهَ كَثِیرࣰا وَٱلذَّ ٰكِرَ ٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةࣰ وَأَجۡرًا عَظِیمࣰا﴾»
Men: «Yo Rasululloh, nima uchun biz Qur’onda erkaklar bilan teng darajada tilga olinmaymiz?» dedim. Keyin bir kuni u zotning minbardan: «Ey odamlar!» deb chaqirganini eshitib hayron qoldim. O‘sha paytda sochimni tarab o‘tirgan edim, uni o‘rab, eshik yoniga kelib, u zotning quyidagilarni aytayotganini eshitib turdim: «Alloh azza va jalla aytadi: «Albatta, musulmon erkaklar va muslima ayollar, iymon keltiruvchi erkak va ayollar, itoatgoʻy erkak va ayollar, rostgoʻy erkak va ayollar, sabrli erkaklar va sabrli ayollar, Allohdan qo‘rquvchi erkak va ayollar, xayr-sadaqa qiluvchi erkaklar va xayru-sadaqa qiluvchi ayollar, ro‘za tutuvchi erkaklar va ro‘za tutuvchi ayollar, jinsiy a’zolarini (haromdan) saqlovchi erkaklar va (avratlarini haromdan) saqlovchi ayollar, Allohni ko‘p zikr qiluvchi erkaklar va Allohni ko‘p zikr qiluvchi ayollar – ana o‘shalar uchun Alloh taolo mag‘firat va ulkan mukofot hozirlab qo‘ygan» (Ahzob: 35).
Allohdan barchamizga so‘z va amallarda ixlosli bo’lish va Oʻz dinida sobit qilishini so‘raymiz. Payg‘ambarimiz Muhammadga Allohning salavoti va salomi bo‘lsin.
Ko‘proq ma’lumot olish uchun quyidagi javoblarga murojaat qiling: 114050, 96598 va 96619.
Alloh bilguvchroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?