Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Fiqh asoslari » Fiqh » Riboga qarz olgan odamning daromadi
0 – 0
Fatvo: 244

O'qildi: 178

Iyun 16, 2025

/ 20 Zulhijja 1446

Fatvo mavzusi: » » » » »

Riboga qarz olgan odamning daromadi

Savol

Biz riboga (sudxoʻrlik evaziga) olingan pul bilan tijorat loyihasini boshladik. Bu pulni boʻlib-boʻlib toʻlab bormoqdamiz. Shu loyihadan kelayotgan foyda va bu ishda ishlash halolmi?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Riboga qarz olish gunohi kabiralardan hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ribo yeguvchini ham, yediruvchini ham, uning kotibini va ikki guvohini ham laʼnatlaganlar. Foizga qarz oluvchi ham sudxoʻr hisoblanadi, chunki qarz oluvchi qarz beruvchiga foiz toʻlaydi.

Kim bu ishga qoʻl urgan boʻlsa, Allohga tavba qilishi va imkon qadar olgan asl mablagʻni ustamasiz qaytarishga harakat qilishi hamda qarz bergan kishiga nasihat qilishi lozim. Agar bunga qodir boʻlmasa, mablagʻni ustamasi bilan qaytarishga majbur boʻlsa, Alloh azza va jallaga tavba qilgan holda qaytarishi lozim. Bunga riboviy banklar misol boʻladi. Ular ustamadan kamdan kam holda kechishadi, balki kuch ishlatib boʻlsa ham oʻz haqlarini tortib olishadi.

Qarzdor bu pul evaziga sotib olgan matosidan foydalanishi joiz. Shuningdek, bu pul bilan boshlagan muboh loyihasi va muboh tijoratini davom ettirishining ham zarari yoʻq. Faqat oʻzini va molini gunohlardan poklash uchun koʻproq sadaqa berishi darkor. 

Bankdan olingan pul evaziga qurilgan korxonada ishlovchi xodimga kelsak, u olingan qarz uchun javobgar emas. Shuning uchun bu korxonaning muboh oʻrinlarda (masalan, kiyim yuvish va dazmollash kabi ish oʻrinlarida) ishlashi joiz. Alloh bilguvchiroqdir.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Spirtli ichimliklar sotiladigan restoranda ishlash hukmi

    Ko‘plab musulmon talabalar bu mamlakatlarda yashash va o‘qish xarajatlarini qoplash uchun ishlashga majbur, chunki ularning aksariyati oilalaridan yetarli mablag‘ olmaydi. Shu bois, ishlash ular uchun hayotiy zarurat hisoblanadi. Ko‘pincha ular faqat spirtli ichimliklar sotiladigan yoki cho‘chqa go‘shti va boshqa taqiqlangan taomlar tayyorlanadigan restoranlardagina ish topishi mumkin. Bunday muassasalarda ishlashning hukmi qanday? Musulmonning spirtli ichimliklar va cho‘chqa go‘shti sotishi, spirtli ichimliklar ishlab chiqarishi va ularni g‘ayridinlarga sotishining shar’iy hukmi qanday? E’tibor bering, bu mamlakatlarda ba’zi musulmonlar buni o‘zlariga kasb qilib olishgan.

  • Musulmon kishi boʻlmagan joydagi masjidni sotish joizmi?

    Agar musulmonlar masjid joylashgan hududdan ko‘chib ketgan bo‘lsa va masjidning buzilishi yoki boshqalar tomonidan egallab olinishi xavfi bo‘lsa, masjidni sotishning hukmi qanday? Ko‘pincha musulmonlar uy sotib olib, uni masjidga aylantiradilar, ammo ko‘plab musulmonlar ish sharoitlari tufayli hududni tark etganda, masjid tashlandiq yoki qarovsiz qoladi va boshqalar uni egallab olishlari mumkin. Uni sotib, tushgan mablag‘ni musulmonlar yashaydigan hududda masjid qurishga sarflash joizmi? Bunday savdo yoki ayirboshlashning hukmi qanday? Agar uni boshqa masjidga almashtirishning iloji bo‘lmasa, masjid mablag‘ini sarflashning eng to‘g‘ri yo‘li qaysi?

  • Klinik o‘lim holatidagi bemordan sun’iy nafas apparatini olib tashlash hukmi

    Ko‘pchilik shifokorlar klinik o‘lim holatidagi bemordan sun’iy nafas oldirish apparatini olib tashlashda ikkilanishadi. Shifokor ikki tuyg‘u o‘rtasida qoladi: bir tomondan, ular o‘lim va ogʻriq holatidagi insonning azobini cho‘zayotgan bo‘lishi mumkin va agar apparat olib tashlansa, bemor o‘lim orqali tinchlik topishi mumkin; boshqa tomondan esa, apparatni olib tashlash bemorning tirik qolish imkoniyatini yo‘qotishiga sabab bo‘lishidan xavotirlanishadi. Qachon klinik o‘lim holatidagi kishidan sun’iy nafas oldirish apparatini olib tashlash joiz bo‘ladi?

  • Zakot pulidan yetimlarning mulkini ta’mirlash

    Men bir necha yil oldin otasi vafot etgan yetimlarning vasiysiman. Ularning oylik nafaqa daromadi taxminan 1000 dollar atrofida. Yillar davomida ular uchun katta miqdorda pul, jumladan zakotdan 40 ming dollarga yaqin mablagʻ yig‘dim. Endi ularga zakot olishdan to‘xtashim kerakmi? Qo‘limdagi zakot pulini nima qilsam bo‘ladi? Agar ularning ko‘chmas mulk fondidan ipoteka krediti bo‘yicha 64 ming dollar qarzi bo‘lsa, marhumning qarzini uzish uchun bu mablag‘ni to‘lashim joizmi? Shahar ma’muriyatidan olingan yerlari bo‘lsa, shu mablag‘lardan foydalanib atrofiga devor qurishimiz joizmi yoki yo‘qmi?

  • Oʻzida yoʻq molni sotish hukmi

    Sizning fikringizcha, «bay’u tasrif» (realizatsiyaga mol sotib olish) savdosi va chet eldan keltirilgan tovarlarni do‘konga yetib kelmasidan oldin sotishning islomiy hukmi qanday?

  • Saf to‘lganda iqtido qiluvchi imomning o‘ng tomonida turadimi

    Safda joy topa olmagan va imomning o‘ng tomoniga turib olgan muqtadiyning namozi hukmi qanday boʻladi?