O'qildi: 6
Iyun 16, 2025
/ 20 Zulhijja 1446
Fatvo mavzusi: Fiqh » Fiqh asoslari » Haromdan kelgan mol-mulk » Muomalalar » Ribo — sudxoʻrlik » Savdo-sotiqqa oid savollar
Savol
Biz riboga (sudxoʻrlik evaziga) olingan pul bilan tijorat loyihasini boshladik. Bu pulni boʻlib-boʻlib toʻlab bormoqdamiz. Shu loyihadan kelayotgan foyda va bu ishda ishlash halolmi?
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Riboga qarz olish gunohi kabiralardan hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ribo yeguvchini ham, yediruvchini ham, uning kotibini va ikki guvohini ham laʼnatlaganlar. Foizga qarz oluvchi ham sudxoʻr hisoblanadi, chunki qarz oluvchi qarz beruvchiga foiz toʻlaydi.
Kim bu ishga qoʻl urgan boʻlsa, Allohga tavba qilishi va imkon qadar olgan asl mablagʻni ustamasiz qaytarishga harakat qilishi hamda qarz bergan kishiga nasihat qilishi lozim. Agar bunga qodir boʻlmasa, mablagʻni ustamasi bilan qaytarishga majbur boʻlsa, Alloh azza va jallaga tavba qilgan holda qaytarishi lozim. Bunga riboviy banklar misol boʻladi. Ular ustamadan kamdan kam holda kechishadi, balki kuch ishlatib boʻlsa ham oʻz haqlarini tortib olishadi.
Qarzdor bu pul evaziga sotib olgan matosidan foydalanishi joiz. Shuningdek, bu pul bilan boshlagan muboh loyihasi va muboh tijoratini davom ettirishining ham zarari yoʻq. Faqat oʻzini va molini gunohlardan poklash uchun koʻproq sadaqa berishi darkor.
Bankdan olingan pul evaziga qurilgan korxonada ishlovchi xodimga kelsak, u olingan qarz uchun javobgar emas. Shuning uchun bu korxonaning muboh oʻrinlarda (masalan, kiyim yuvish va dazmollash kabi ish oʻrinlarida) ishlashi joiz. Alloh bilguvchiroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?