O'qildi: 24
08.12.2025
/ 17 Jumadal-oxira 1447
Fatvo mavzusi: Masjid ahkomlari
Savol
Biz kofir davlatda istiqomat qilayotgan musulmonlarmiz. Ayni paytda hukumat musulmonlar yashaydigan hududlarda ayrim masjidlar qurishni yo‘lga qo‘ymoqda. Garchi o‘zimiz bu masjidlarni qurish imkoniyatiga ega bo‘lsak-da, hatto tomlari daraxt barglaridan bo‘lsa ham, o‘z hissamizni qo‘shmasdan ularning qurilishiga rozilik berishimiz joizmi? Ma’lumki, hozirda hukumat musulmonlarni o‘ziga qarshi chiqmasligi uchun ularni xotirjam qilishga urinmoqda. Shuni ta’kidlash lozimki, bu yordamning manbasi aniq emas – u chindan ham hukumatdanmi yoki chet eldagi musulmon birodarlarimizdan ekanligini bilmaymiz. Shu masalada javobingizni so‘raymiz.
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Ma’lumki, hukumatlar va ular himoyasidagi xalqlar o‘rtasida o‘zaro turli xil huquqlar — moliyaviy, jismoniy va ma’naviy — bo‘ladi. Agar siz aytganingizdek, siz yashayotgan hukumat nasroniy bo‘lib, musulmonlar istiqomat qiladigan mahallalarda masjidlar qurgan bo‘lsa, demak, bu hukumat o‘z fuqarolari oldidagi majburiy huquqlarni ado etib, ularning istaklarini ro‘yobga chiqarib, umumiy diniy va dunyoviy ehtiyojlarini qondirmoqda. Bu esa fuqarolarning hukumat oldidagi burchlarini bajarishi va turli imtiyozlardan foydalanishi evaziga amalga oshiriladi.
Shundan kelib chiqib, siz uchun qurilgan masjidlarni qabul qilishda hech qanday uyat yo‘q, chunki bu hukumatning sizga nisbatan majburiyati hisoblanadi. Bunday holatda hukumat minnatdorchilik kutishga yoki evaziga biror narsa talab qilishga haqli emas. Aksincha, siz bu masjidlarni qabul qilishingiz va shunga o‘xshash masjidlar hamda islomiy maktablar qurilishini talab qilishingiz lozim. Davlat tomonidan taqdim etilayotgan moddiy yoki ma’naviy imtiyozlar sizni diniy va dunyoviy huquqlaringizni talab qilishdan to‘xtatmasligi kerak.
Ey musulmonlar jamoasi, boshqa masjidlar, islomiy maktablar qurishda va boshqa ehtiyojlaringizni qondirishda bir-biringiz bilan hamkorlik qiling. Shu bilan birga, hukumat sizlar uchun qurayotgan masjidlar, maktablar va shunga o‘xshash inshootlarning boshqaruvi va nazorati boshqalarga emas, balki musulmonlarga tegishli bo‘lishini ta’minlang, toki ular shariatga zid ishlarni amalga oshirmasinlar. Bu Alloh taoloning:
«Yaxshilik va taqvo yo‘lida hamkorlik qilingiz» (Moida: 2) oyatiga amal qilishdir. Hukumat tomonidan sarflangan mablag‘lar manbasini bilishingiz shart emas, chunki shariatda buni talab qiladigan dalillar mavjud emas.
Vallohu a’lam.
Bu javob foydali bo’ldimi?