O'qildi: 313
27.07.2025
/ 2 Safar 1447
Fatvo mavzusi: Allohga iymon keltirish » Eʼtiqod masalalari » Fiqh » Fiqh asoslari » Ibodatlar » Iymon » Qurbonlik masalalari
Savol
Alloh taoloning Baqara surasi, 173-oyatidagi:
﴿إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیۡكُمُ ٱلۡمَیۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِیرِ وَمَاۤ أُهِلَّ بِهِۦ لِغَیۡرِ ٱللَّهِۖ ﴾
«U sizlarga faqatgina o‘laksa, qonni, to‘ng‘iz go‘shtini va Allohdan o‘zgaga atalib so‘yilgan narsalarnigina harom qildi» degan soʻzining ma’nosi nima? Bu oyat Hindistonda Abdulqodir Jiyloniy kabi solih insonlar nomidan Fotiha surasini o‘qigandan so‘ng taklif qilingan har qanday taomni, garchi u Allohdan boshqaning nomiga so‘yilgan bo‘lmasa ham, qabul qilish yoki iste’mol qilishimga to‘sqinlik qiladimi?
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Ibn Kasir rahimahulloh Baqara surasidagi so‘ralgan oyat haqida shunday degan: «Allohdan o‘zgaga atalib so‘yilgan narsalar» – bu Allohdan boshqasining nomiga so‘yilgan narsa, ya’ni butlar, shirklarga qilinadigan qurbonliklar va shunga o‘xshash johiliyat ahli ularga so‘yadigan narsalardir.
U kishi Moida surasi 3-oyatning tafsirida shunday deydi: «Allohdan o‘zgaga atalib so‘yilgan narsalar» – ya’ni nimaiki so‘yilsa-yu, uning ustida Allohdan boshqaning nomi zikr qilinsa, haromligini anglatadi. Chunki Alloh taolo O‘zining maxluqotlarini Buyuk Ismi bilan so‘yishni vojib qilgan. Agar bundan chetga chiqib, Undan boshqaning nomini, masalan, but, togʻut, sanam yoki boshqa narsani zikr qilsa, uni yeyish ijmo’ bilan haromdir.
Mujohid aytadilar:
«Yana butlarga atab so‘yilgan hayvonlar» – «Butlar Ka’ba atrofidagi toshlar edi». Ibn Jurayj aytadi: «Ular uch yuz oltmishta sanam bo‘lib, arablar johiliyat davrida u yerda hayvon so‘yishar, soʻngra go‘shtni boʻlaklarga ajratib, ustunlarga qo‘yishardi. Alloh mo‘minlarni bu ishdan qaytardi va ularni ustunlarda so‘yilgan bu qurbonliklarni yeyishdan man etdi. Garchi ustunlarda so‘yilganda Allohning ismi zikr qilingan bo‘lsa ham, bu Alloh va Uning Rasuli harom qilgan shirk hisoblanadi. Buni shunday tushunish kerak, chunki Allohdan boshqasi uchun atalgan narsaning haromligi yuqorida bayon qilindi.
Demak, ustida Allohni qoʻyib, oʻrniga biror payg‘ambar, avliyo, but, shayton yoki xoch kabi ibodat qilinadigan narsalar nomiga so‘yilgan har qanday hayvonni yeyish mumkin emas.
Alloh bilguvchiroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?