Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Eʼtiqod masalalari » Aqida so‘zining kelib chiqishi va ma’nosi
0 – 0
Fatvo: 951

O'qildi: 158

Iyul 17, 2025

/ 22 Muharram 1447

Fatvo mavzusi: » »

Aqida so‘zining kelib chiqishi va ma’nosi

Savol

«Aqida» so‘zining ma’nosi nima?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Aqida insonning qalbi va ruhida aniq va qat’iy ishonch bilan e’tiqod qilinadigan masalalarni anglatadi. Unda hech qanday shubha va noaniqlik bo‘lmaydi.

«Aqida» so‘zi lug‘atda «aqd» (bog‘lamoq) o‘zagidan kelib chiqqan o‘zagidan kelib chiqqan bo‘lib, aniqlik, tasdiqlash, ishonch kabi ma’nolarni anglatadi. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qiladi:

﴿لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمَانَ﴾

«Alloh sizlarni tillaringizdagi behuda qasamlaringiz sababli jazolamaydi. Balki (dillaringizdagi) mahkam tuggan qasam sababli (agar shunday qasamni buzsangiz) jazolaydi» (Moida: 89).

Qasamlarni bog‘lash faqat qalbning niyati va qat’iyati bilan bo‘ladi. Bu yerda «mahkam tuggan qasam» deb tarjima qilingan fe’l «’aqqada», «ta’qid» bo‘lib, u insonning qalbidagi qat’iyatni anglatadi. Arab tilida «aqada’l habl» (arqon bog‘ladi) deyilganda, arqonning mahkam tortilgani nazarda tutiladi.

E’tiqod so‘zi ham shu o‘zakdan kelib chiqqan bo‘lib, bog‘lash va mustahkamlash ma’nosini anglatadi. «A’taqodtu kazaa» iborasi: «Men bunga qalbimda ishonaman» degan ma’noni bildiradi va bu aqliy ishonchdir.

Islomda aqida ilm masalasidir. Musulmon kishi qalbida hech qanday shubha va gumonlarsiz, ishonch va e’tiqod bilan iymon keltirishi lozim. Chunki Alloh O‘z Kitobida va O‘z vahiylari orqali Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga aqida haqida xabar bergan.

Aqida tamoyillari

Aqida tamoyillari Alloh bizga ishonishni buyurgan narsalardir. Bu haqda Qur’oni Karimda shunday deyilgan:

﴿آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ۝٢٨٥﴾

«Payg‘ambar o‘ziga Parvardigoridan nozil qilingan narsaga iymon keltirdi va mo‘minlar (ham iymon keltirdilar). Allohga, farishtalariga, kitoblariga va payg‘ambarlariga iymon keltirgan har bir kishi (aytdi): «Uning payg‘ambarlaridan biron kishini ajratib qo‘ymaymiz». Va «Eshitdik va itoat etdik. Parvardigoro, gunohlarimizni mag‘firat qilishingni so‘raymiz. Va faqat O‘zingga qaytajakmiz», dedilar» (Baqara: 285).

Shuningdek, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam Jabroil alayhissalom u kishidan Islom va iymon haqida so‘ragan mashhur hadisda:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: «كَانَ النَّبِيُّ ﷺ بَارِزًا يَوْمًا لِلنَّاسِ، فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ فَقَالَ: مَا الْإِيمَانُ؟ قَالَ: الْإِيمَانُ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللهِ، وَمَلَائِكَتِهِ، وَبِلِقَائِهِ، وَرُسُلِهِ، وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ»

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi va sallam odamlar bilan o‘tirgan edilar, huzurlariga Jabroil keldi va: «Iymon nima?» deb soʻradi. U zot:  «Iymon – Allohga, Uning farishtalariga, Unga ro‘baro‘ bo‘lishga va Uning rasullariga iymon keltirishing va qayta tirilishga iymon keltirishing», dedilar (Sahihi Buxoriy, 50).

Demak, Islomda aqida Qur’on va sahih hadislarda kelgan ilmiy masalalar bo‘lib, musulmonning qalbi Alloh va Rasulini tasdiqlash uchun qat’iy ishonishi lozim bo‘lgan masalalarni anglatadi.

Alloh bilguvchiroqdir.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

1

O’xshash fatvolar

  • Odamga jin kirishi haqida

    So‘nggi kunlarda jinlarning inson tanasiga kirishi masalasi ko‘tarildi va bu aqlga sig‘maydigan holat deb da’vo qilinmoqda! Chunki yaratilishda asosiy farq bor: insonlar loydan, jinlar esa olovdan yaratilgan. Shaytonlar faqat vasvasa qilish qobiliyatigagina ega, Alloh ularga insonlar ustidan hukm yuritish huquqini bermagan! Shuningdek, bu boradagi yozib olingan videolavhalar esa dalil bo‘la olmasligi aytilmoqda. Siz bu haqda qanday fikrdasiz?

  • Turmush oʻrtoq tanlov natijasimi yoki Allohning qadarimi?

    Umr yo‘ldoshini tanlash bandaning ixtiyorimi yoki Allohning taqdirimi?

  • «Ey Rasululloh» deb nido qilish joizmi?

    «Yo Rasululloh» deyishimiz joizmi?

  • Jin odamni o‘ldiradimi?

    Men sehrgarlik haqida ma’lumot olishni xohlayman. Uning ta’siri qanday? Sehrgar undan odam o‘ldirish uchun foydalanishi mumkinmi?

  • Zaruratda milodiy sanadan foydalanish

    Muhtaram shayx hazratlari, sizni xabardor qilmoqchimanki, Islom forumi idoralari milodiy taqvimdan foydalanadigan mamlakatlarda joylashgan, biz esa hijriy taqvimga amal qilamiz. Bu tafovut bizga hijriy taqvimni qo‘llamaydigan davlat idoralari bilan munosabatda bo‘lishda, shuningdek byudjetni rejalashtirish, maosh to‘lash va o‘sha davlatlardagi tegishli idoralarga moliyaviy hisobotlarni topshirishda qiyinchiliklar tug‘dirmoqda. Biz hijriy taqvimning muhimligiga qat’iy ishonch bildiramiz va uni musulmonlarning ramzi hamda g‘ayridinlardan farqlovchi belgi sifatida tan olamiz. Shunday bo‘lsa-da, zarurat tufayli moliyaviy muomalalar va byudjet masalalarida milodiy taqvimdan foydalanishimiz joizmi?

  • Shahodat kalimasini aytmagan kishi musulmon sanalmaydi

    Agar inson tug‘ilganidan beri g‘ayridin bo‘lsa-yu, samimiy bo‘lsa, katta gunohlar qilmagan bo‘lsa, hamma to‘g‘ri yo‘lda deb ishonsa, unga hech kim Islom haqida aytmagan bo‘lsa va shu holatda vafot etsa, bunday inson qiyomat kuni jannatga kiradimi yo doʻzaxga tushadimi? Alloh sizga yaxshiliklar ato etsin.