Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Eʼtiqod masalalari » Aqida so‘zining kelib chiqishi va ma’nosi
0 – 0
Fatvo: 951

O'qildi: 61

Iyul 17, 2025

/ 20 Safar 1447

Fatvo mavzusi: » »

Aqida so‘zining kelib chiqishi va ma’nosi

Savol

«Aqida» so‘zining ma’nosi nima?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Aqida insonning qalbi va ruhida aniq va qat’iy ishonch bilan e’tiqod qilinadigan masalalarni anglatadi. Unda hech qanday shubha va noaniqlik bo‘lmaydi.

«Aqida» so‘zi lug‘atda «aqd» (bog‘lamoq) o‘zagidan kelib chiqqan o‘zagidan kelib chiqqan bo‘lib, aniqlik, tasdiqlash, ishonch kabi ma’nolarni anglatadi. Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday marhamat qiladi:

﴿لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمَانَ﴾

«Alloh sizlarni tillaringizdagi behuda qasamlaringiz sababli jazolamaydi. Balki (dillaringizdagi) mahkam tuggan qasam sababli (agar shunday qasamni buzsangiz) jazolaydi» (Moida: 89).

Qasamlarni bog‘lash faqat qalbning niyati va qat’iyati bilan bo‘ladi. Bu yerda «mahkam tuggan qasam» deb tarjima qilingan fe’l «’aqqada», «ta’qid» bo‘lib, u insonning qalbidagi qat’iyatni anglatadi. Arab tilida «aqada’l habl» (arqon bog‘ladi) deyilganda, arqonning mahkam tortilgani nazarda tutiladi.

E’tiqod so‘zi ham shu o‘zakdan kelib chiqqan bo‘lib, bog‘lash va mustahkamlash ma’nosini anglatadi. «A’taqodtu kazaa» iborasi: «Men bunga qalbimda ishonaman» degan ma’noni bildiradi va bu aqliy ishonchdir.

Islomda aqida ilm masalasidir. Musulmon kishi qalbida hech qanday shubha va gumonlarsiz, ishonch va e’tiqod bilan iymon keltirishi lozim. Chunki Alloh O‘z Kitobida va O‘z vahiylari orqali Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga aqida haqida xabar bergan.

Aqida tamoyillari

Aqida tamoyillari Alloh bizga ishonishni buyurgan narsalardir. Bu haqda Qur’oni Karimda shunday deyilgan:

﴿آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ۝٢٨٥﴾

«Payg‘ambar o‘ziga Parvardigoridan nozil qilingan narsaga iymon keltirdi va mo‘minlar (ham iymon keltirdilar). Allohga, farishtalariga, kitoblariga va payg‘ambarlariga iymon keltirgan har bir kishi (aytdi): «Uning payg‘ambarlaridan biron kishini ajratib qo‘ymaymiz». Va «Eshitdik va itoat etdik. Parvardigoro, gunohlarimizni mag‘firat qilishingni so‘raymiz. Va faqat O‘zingga qaytajakmiz», dedilar» (Baqara: 285).

Shuningdek, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam Jabroil alayhissalom u kishidan Islom va iymon haqida so‘ragan mashhur hadisda:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: «كَانَ النَّبِيُّ ﷺ بَارِزًا يَوْمًا لِلنَّاسِ، فَأَتَاهُ جِبْرِيلُ فَقَالَ: مَا الْإِيمَانُ؟ قَالَ: الْإِيمَانُ أَنْ تُؤْمِنَ بِاللهِ، وَمَلَائِكَتِهِ، وَبِلِقَائِهِ، وَرُسُلِهِ، وَتُؤْمِنَ بِالْبَعْثِ»

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi va sallam odamlar bilan o‘tirgan edilar, huzurlariga Jabroil keldi va: «Iymon nima?» deb soʻradi. U zot:  «Iymon – Allohga, Uning farishtalariga, Unga ro‘baro‘ bo‘lishga va Uning rasullariga iymon keltirishing va qayta tirilishga iymon keltirishing», dedilar (Sahihi Buxoriy, 50).

Demak, Islomda aqida Qur’on va sahih hadislarda kelgan ilmiy masalalar bo‘lib, musulmonning qalbi Alloh va Rasulini tasdiqlash uchun qat’iy ishonishi lozim bo‘lgan masalalarni anglatadi.

Alloh bilguvchiroqdir.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Jannat ahli dunyodagi hayotlarini eslaydilarmi?

    Jannat ahli dunyoda qanday yashaganlarini eslaydilarmi? Ular yer yuzida orzu qilgan narsalarini jannatda ham istaydilarmi?

  • O‘qish-yozishni bilmaydigan Payg‘ambar

    Payg‘ambar Muhammad sollallohu alayhi va sallamning o‘qish va yozishni bilmaganliklariga biror dalil bormi?

  • Shirk e’tiqodlar yoki g‘aybdan xabar berishga asoslangan filmlarni ko‘rish hukmi

    «Gerkules» kabi shirkka asoslangan afsonalar va g‘oyalarga tayangan filmlarni tomosha qilish musulmon uchun joizmi?

  • Musulmonlar Falastinda tinch yashasalar boʻlmaydimi?!

    Men isloh umidida gapiryapman. Muqaddas Kitobga (Injilga) ko‘ra, Isroil degan davlat yo‘q, faqat Falastin bor, ham arab, ham yahudiy xalqlari Ibrohim alayhissalomning naslidandir. Aslida ular birodardirlar. Shunday ekan, nega ular Falastin deb ataluvchi yurtda uyg‘unlikda, ahil-inoq yashay olmaydilar?

  • Mazhabim haqida so‘ralsa nima deyman

    Yaqinda kelgan ba’zi birodarlarim mendan tez-tez: «Hanbaliymisiz, Shofe’iymisiz va hokazo», deb mazhabim haqida so‘rashadi. Holbuki, men bu masalalarni yaxshi tushunmayman. Menga musulmon bo‘lishimning o‘zi kifoya, din masalalarida shubham tug‘ilsa, ulamolardan so‘rayman. Siz qanday maslahat berasiz?

  • Er-xotin Islomga kirganda nikohni yangilash shart emas

    Er-xotin Islomga kirsa, nikoh shartnomasini yangilashi kerakmi?