O'qildi: 66
Iyul 15, 2025
/ 20 Safar 1447
Fatvo mavzusi: Fiqh » Fiqh asoslari » Nikoh ahkomlari » Nikoh odobi » Nikoh shartlari
Savol
Nikoh qanday bo‘lishini bilmoqchiman. Ya’ni, to‘y marosimi qanday o‘tkazilishi kerak? Qancha mehmon taklif etiladi? Belgilangan miqdor bormi? To‘y marosimi paytida, mehmonlarni kutib olish marosimida yoki ziyofatda musiqa qo‘yish joizmi? Shuningdek, to‘y marosimi va mehmondorchilikni tashkil etish kimning zimmasida ekanligini ham aytib oʻtsangiz. Bu kuyovning vazifasimi yoki kelinning vazifasimi? Javobni iloji boricha tezroq bilishni istardim, toki oilamga ma’lumot bera olishim va Allohning izni bilan, buni hayotga tatbiq etishim uchun. Shoyad Alloh menga va nikohimga baraka bersa.
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Birinchidan: Kelinga mehribonlik ko‘rsatish, masalan, biror ichimlik yoki shunga o‘xshash narsalar taklif etish.
Asmo bint Yazid ibn Sakan aytganlar: «Men Oishani Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga turmushga chiqqanida uni kelinlikka tayyorladim, so‘ng u zotga kelib kelinni ko‘rishga chaqirdim. Kelib Oishaning yoniga o‘tirdilar. Shunda u zotga katta idishda sut keltirildi. U zot ichdilar, so‘ng Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam uni Oishaga uzatdilar biroq u boshini egib, xijolat tortdi. Asmo aytadi: «Men Oishani koyidim va unga: «Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamning qo‘llaridan ol», dedim. Asmo aytadi: «U sutni olib, ozgina ichdi». So‘ngra Nabiy sollallohu alayhi va sallam unga: «Sherigingizga bering», deb, o‘zini nazarda tutdilar…» (Musnadi Ahmad, 27590. Shuayb Arnaut hadisni zaif sanagan. Ammo hadisning rivoyat zanjiri yaxshi. Manba: «Odobi zifof», 19).
Ikkinchidan: Kelinining boshiga qo‘lini qo‘yib, uning haqqiga duo qilishi va «bismillah» deb, baraka tilashi.
Amr ibn Shuayb otasidan, u bobosi roziyallohu anhudan rivoyat qiladi: «Nabiy sollallohu alayhi va sallam shunday dedilar: «Birortangiz bir ayolga uylansa yoki xodim sotib olsa, «Allohumma, innii as’aluka xoyrohaa va xoyro maa jabaltaha ’alayhi va a’uuzu bika min sharrihaa va min sharri maa jabaltahaa ’alayhi» (ya’ni, «Allohim, Sendan uning yaxshiligini va Sen unda yaratib qo‘ygan narsaning yaxshiligini so‘rayman, uning yomonligidan va Sen unda yaratib qo‘ygan narsaning yomonligidan panoh tilayman»), desin. Tuya sotib olsa, uning o‘rkachining tepasidan ushlab turib ham xuddi shunday desin». Abu Dovud aytadi: «(Roviy) Abu Sa’id «(U zot xotin va xodim haqida) «So‘ngra uning peshona sochidan ushlab, baraka tilab duo qilsin», dedilar» deb qo‘shimcha qilgan». (Abu Dovud, 2160. Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihul Jome’», 341).
Uchinchidan: Kelin-kuyov ikki rakaat namoz o‘qishi mustahab bo‘lib, kuyov imom bo‘lib, kelin uning orqasida turadi, chunki bu salaflarning odati ekanligi rivoyat qilingan. Bu haqda ikkita asar (xabar) kelgan.
Birinchisi:
Abu Usaydning ozod qilingan quli Abu Sa’iddan rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning sahobalaridan bir guruhi unga ta’lim berib, shunday deganlar: «Qachon ayoling huzuringga kirsa, ikki rakaat namoz o‘qi va Allohdan senga yetgan narsaning yaxshiligini so‘ra va uning yomonligidan panoh tila» («Odobi zifof», 22. Sahih asar, manba: «Irvoul gʻolil», 523).
Ikkinchisi:
Shaqiq aytadi: «Abu Jarir degan kishi kelib (Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhuga): «Men yosh bokira qizga uylanganman, lekin u meni yomon ko‘rib qolishidan qo‘rqaman», dedi. Shunda Abdulloh: «Muhabbat Allohdan, nafrat esa shaytondandir, u seni Alloh halol qilgan narsadan nafratlantirishni istaydi. Qachon huzuringizga kelsa, ayt, ortingxdan ikki rakaat namoz o‘qisin», dedilar (Musannaf Ibn Abu Shayba, 17156; Sahih asar. Manba: «Odobi zifof», 23)
To‘rtinchidan: Ayoli bilan qoʻshilish oldidan hadisda kelgan duoni aytish.
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Birortangiz ahliga yaqinlik qilganida: «Bismillaahi. Alloohumma jannibnash-shaytoona va jannibish-shaytoona maa rozaqtanaa» (ya’ni, «Allohning ismi bilan. Allohim, bizdan shaytonni chetlat va shaytonni ham bizga rizq qilib beradiganingdan chetda qil»), desa va ularga farzand berilsa, shayton unga zarar yetkaza olmaydi», dedilar» (Sahihi Buxoriy, 3271).
Batafsil ma’lumot uchun qarang «Odobi zifof» kitobiga murojaat qilishingiz mumkin.
To‘y ziyofatida mehmonlar soni cheklanganmi?
Nikoh valimasi – to‘y ziyofatiga taklif qilinadigan mehmonlar soni cheklanmagan, shuning uchun qarindoshlaringizdan, kelinning qarindoshlaridan, do‘stlaringizdan va taklif qilish uchun asosli sababingiz bo‘lgan har qanday kishini taklif qilishingiz mumkin.
To‘y marosimida musiqa qo‘yish joizmi?
Musiqa chalish, erkak va ayolni aralashtirib yuborish, ayollarni erkaklar oldida raqsga tushirish kabi Alloh taoloning g‘azabiga sabab bo‘ladigan munkar ish va harom amallarni qilish yoki bunga yo‘l qo‘yish mutlaqo joiz emas. Allohning ne’matini qanday qilib gunoh va axloqsizlikka almashtirish mumkin?
To‘ylarda ayollar Islomda ruxsat etilgan hamma ishni qilishlari joiz, masalan, erkaklar bo‘lmasa xush so‘zlar bilan maqbul qoʻshiqlarni musiqasiz kuylash yoki daff (doiraga o‘xshash ma’lum bir turdagi jarangsiz nog‘ora) chalib, o‘zlarini xursand qilishlari mumkin.
Ayollar to‘yda shariat ruxsat bergan barcha narsalarni qilishlari mumkin, masalan, yaxshi so‘zlar bilan muboh qo‘shiqlar aytish. Ular uchun o‘yin asboblaridan faqat doira ruxsat etiladi va bu erkaklardan uzoqda bo‘lishi kerak.
To‘y marosimi kimning zimmasida?
Nikoh valimasi kuyovning zimmasidadir. Agar imkoni bo‘lsa, toʻyga kelganlar uchun bir yoki undan ko‘proq qo‘y so‘yish sunnatdir. Bu borada sahih hadis kelgan.
Abdurrahmon ibn Avf roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh collallohy alayhi va sallam: «Uylandingmi?» dedilar. U: «Ha», dedi. U zot: «Kimga?» dedilar. U: «Ansorlardan bir ayolga», dedi. U zot: «Qancha berding?» dedilar. U: «Danak og‘irligicha tilla [yoki danakdek tilla]», dedi. Shunda Nabiy collallohy alayhi va sallam unga: «Bitta qo‘y bilan bo‘lsa ham to‘y qil», dedilar» (Sahihi Buxoriy, 2048).
Allohdan sizga, rafiqangizga va nikohingizga baraka berishini tilaymiz va oralaringizni yaxshilikda jamlashini so‘rab duo qilamiz.
Bu javob foydali bo’ldimi?