O'qildi: 29
Iyul 1, 2025
/ 7 Muharram 1447
Fatvo mavzusi: Maʼnaviy koʻrsatmalar » Odob » Odob-axloq va maʼnaviyat » Tavba » Tavbaga oid savollar
Savol
Men hayotimning bir qismini namoz o‘qimay oʻtkazdim. So‘nggi yillarda Allohga tavba qilib, namozimni muntazam ado etyapman. O‘tmishdagi o‘qilmagan namozlarim bo‘yicha shar’iy hukmni aytib bersangiz.
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Allohning sizga bo‘lgan ne’matini yodda tuting: namozni tashlab qo‘yganingizdan so‘ng U Zot sizni yana hidoyatga qaytardi. Namozni o‘z vaqtida, muntazam ado eting va nafl namozlarni ko‘paytiring, toki ular o‘tkazib yuborgan farz namozlaringizning o‘rnini to‘ldirsin.
Bu haqda sahih hadisda kelgan:
Hurays ibn Qabiysadan rivoyat qilinadi: «Madinaga kelganimda: «Allohim, menga solih hamsuhbat nasib et», dedim. Keyin Abu Hurayra yoniga o‘tirdim va: «Men Allohdan solih hamsuhbat nasib etishini so’ragan edim. Menga Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan eshitgan hadisingizdan birortasini aytib bersangiz, shoyad Alloh uni menga manfaatli qilsa», dedim. U kishi: «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitganman: «Qiyomat kuni banda hisob-kitob qilinadigan birinchi amal – uning namozidir. Agar namozi yaxshi bo‘lsa, najot topadi va muvaffaqiyat qozonadi. Agar namozi yomon bo‘lsa, u mag‘lub bo‘ladi va ziyon ko‘radi. Agar uning farz namozlarida kamchilik bo‘lsa, Alloh azza va jalla: « Qaranglar, bandamning farz namozlaridagi kamchiliklarni to‘ldiradigan biror nafl namozi bormi?», deydi. Keyin uning barcha amallari xuddi shunday tekshiriladi va hukm qilinadi» dedi» (Termiziy, 413; «Sahihul Jome’» 2020-da sahih deyilgan).
Abu Dovud Anas ibn Hakim az-Zobbiydan rivoyat qilgan hadisda, u Madinaga kelgan va Abu Hurayra roziyallohu anhu bilan uchrashgan. U aytadi:
Abu Hurayra mendan nasabim haqida so‘radi. Men unga aytib berdim. Shunda u: «Ey yigit, senga bir hadis aytib beraymi?» dedi. Men: «Albatta, Allohning sizga rahmati boʻlsin», dedim». Yunus aytadi: «U bu hadisni Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilgan, deb o‘ylayman». Abu Hurayra shunday dedi: «Qiyomat kuni odamlardan so‘raladigan birinchi narsa – ularning namozidir. Rabbimiz O‘z farishtalariga (garchi O‘zi yaxshi bilsa-da) shunday deydi: «Bandamning namoziga qaranglar, uni to‘liq ado etganmi yoki kamchilikka yoʻl qoʻyganmi?» deydi. Agar namozlar mukammal bo‘lsa, to‘liq qilib yoziladi. Agar kamchilik bo‘lsa, U Zot: « Qaranglar, bandamning nafl namozlari bormi?» deydi. Agar nafl ibodatlari bo‘lsa: « Bandamning farz namozlaridagi kamchiliklarni uning nafl namozlari bilan to‘ldiringlar», deydi. Keyin uning qolgan amallari ham xuddi shu tarzda ko‘rib chiqiladi» (Abu Dovud, 864; «Sahihul Jome’» 2571-da sahih deyilgan).
Namoz o‘qimagan kishining tavbasi haqida batafsil ma’lumot olish uchun 91411-raqamli savolning javobiga qarang.
Bu javob foydali bo’ldimi?