Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar


Saqlanganlar

Murakkab qidiruv


Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Fiqh asoslari » Fiqh » Ibodatlar » Roʻza masalalari » Nafl roʻzalar » Islomda melodiy taqvimning zarracha ahamiyati yoʻq ekani
Fatvo: 2122

O'qildi: 73

Noyabr 24, 2025

/ 3 Jumadal-oxira 1447

Fatvo mavzusi:

Islomda melodiy taqvimning zarracha ahamiyati yoʻq ekani

Savol

Men yangi musulmonman va diniy amallarini bajarishni boshladim. Ular orasida Ramazon ro‘zasi ham bor edi, bu meni juda quvontirdi. Men ixtiyoriy ravishda nafl ro‘za tutish maqsadida, har oyning 13, 14 va 15-kunlarida ro‘za tutish sunnat ekanligini o‘rgandim. Bu «oydin kechalar roʻzasi» deb atalar ekan. Men ularni quyosh taqvimi (melodiy taqvim) bo‘yicha hisobladim. Men qilgan ish to‘g‘rimi?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Alloh taolo sizni ushbu dinga yo‘llaganidan, ibodat lazzatini his etganingizdan va eng ulug‘ hamda fazilatli ibodatlardan biri bo‘lmish ro‘za tutish imkoniyati bilan siylanginingizdan tabriklayman! Ro‘zaning fazilatlari haqida qisqacha ma’lumot:

Ro‘zaning fazilati ulug‘dir. Bu haqda ishonchli hadislarda quyidagilar keltirilgan: Alloh taolo ro‘zani O‘zi uchun xos qilib qo‘ygan va uni O‘zi mukofotlaydi, ro‘za tutgan kishining savobini ko‘paytirib beradi. Bu haqda sahih hadislarda quyidagilar kelgan:

أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللهِ : قَالَ اللهُ: «كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلَّا الصِّيَامَ، فَإِنَّهُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، وَالصِّيَامُ جُنَّةٌ، وَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلَا يَرْفُثْ وَلَا يَصْخَبْ، فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ فَلْيَقُلْ: إِنِّي امْرُؤٌ صَائِمٌ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ، لِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا: إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ، وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ».

Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Alloh: «Odam bolasining hamma amali o‘zi uchun, faqat ro‘za mustasno. Chunki u Men uchundir va uning mukofotini O‘zim beraman», dedi. Ro‘za qalqondir. Birortangiz ro‘za tutgan kuni fahsh so‘z aytmasin va baqir-chaqir qilmasin. Agar birortasi u bilan so‘kishmoqchi yoki urishmoqchi bo‘lsa: «Men ro‘zador odamman», desin. Muhammadning joni qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, albatta, ro‘zadorning og‘zidan kelgan hid Allohning nazdida mushkning bo‘yidan yaxshiroqdir. Ro‘zadorni xursand qiladigan ikki xursandchilik bor: iftor qilganida xursand bo‘ladi va Robbiga yo‘liqqanida ro‘za tutganiga xursand bo‘ladi» (Sahihi Buxoriy, 1904).

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ، قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، مُرْنِي بِعَمَلٍ، قَالَ: «عَلَيْكَ بِالصَّوْمِ، فَإِنَّهُ لَا عِدْلَ لَهُ»

Abu Umoma roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Men: «Yo Rasulalloh, menga bir amalni buyuring», dedim. U zot aytdilar: «Ro‘zani lozim tut, chunki unga teng keladigan (amal) yo‘qdir» (Nasoiy, 2223; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihi Nasoiy», 2222).

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «ثَلَاثَةٌ لَا تُرَدُّ دَعْوَتُهُمْ، الْإِمَامُ الْعَادِلُ، وَالصَّائِمُ، حَتَّى يُفْطِرَ…»

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Uch kishining duosi rad etilmaydi: odil imom, ro‘zador(ning duosi) to iftor qilgunicha (rad etilmaydi)» (Sunani Ibn Moja, 1752; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihi Ibn Moja», 1432).

أَبَا هُرَيْرَةَ يَقُولُ: «قَالَ رَسُولُ اللهِ : وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ يَفْرَحُهُمَا؛ إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ بِفِطْرِهِ، وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَرِحَ بِصَوْمِهِ».

Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Ro‘zador quvonadigan ikki quvonch bor: iftor qilganida iftor qilgani uchun quvonadi, Robbiga uchraganida tutgan ro‘zasi uchun quvonadi» (Sahihi Muslim, 1151).

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو: أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الصِّيَامُ وَالْقُرْآنُ يَشْفَعَانِ لِلْعَبْدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، يَقُولُ الصِّيَامُ: أَيْ رَبِّ، مَنَعْتُهُ الطَّعَامَ وَالشَّهَوَاتِ بِالنَّهَارِ، فَشَفِّعْنِي فِيهِ، وَيَقُولُ الْقُرْآنُ: مَنَعْتُهُ النَّوْمَ بِاللَّيْلِ، فَشَفِّعْنِي فِيهِ»، قَالَ: «فَيُشَفَّعَانِ».

Abdulloh ibn Amrdan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Ro‘za va Qur’on qiyomat kuni bandani shafoat qiladi. Ro‘za aytadi: Yo Rabbiy, men uni kunduzi taom va shahvatlardan to‘sdim, shunday ekan, uni shafoat etishimga ruxsat ber. Qur’on aytadi: Men uni kechasi uyqudan to‘sdim, shunday ekan, uni shafoat qilishimga ruxsat ber». U zot aytdilar: «Ikkalasining ham shafoati qabul qilinadi» (Musnadi Ahmad, 6626; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihu Targ‘ib», 984).

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ يَقُولُ: «لَخُلْفَةُ فَمِ الصَّائِمِ، أَطْيَبُ عِنْدَ اللهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ».

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deyotganlarini eshitdim: «(Roʻzadorning) og‘zining hidi esa Allohning nazdida mushkning hididan ham xushbo‘yroqdir» (Sahihi Muslim, 1151).

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «الصِّيَامُ جُنَّةٌ، وَحِصْنٌ حَصِينٌ مِنَ النَّارِ»

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Ro‘za qalqondir va do‘zaxdan mustahkam bir qo‘rg‘ondir» (Musnadi Ahmad, 9225; Hadis hukmi: «hasan lig‘oyrihi». Manba: «Sahihu Targ‘ib», 980).

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ يَقُولُ: «مَنْ صَامَ يَوْمًا فِي سَبِيلِ اللهِ، بَاعَدَ اللهُ وَجْهَهُ عَنِ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفًا».

Abu Sa’id Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning «Kim Alloh yo‘lida bir kun ro‘za tutsa, Alloh uning yuzini do‘zaxdan yetmish kuz uzoq qiladi», deganlarini eshitdim» (Sahihi Muslim, 1153).

عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: أَسْنَدْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى صَدْرِي فَقَالَ: «مَنْ صَامَ يَوْمًا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللهِ خُتِمَ لَهُ بِهَا دَخَلَ الْجَنَّةَ».

Huzayfa ibn Yamon roziyallohu anhu aytadi: «Men Nabiy sollallohu alayhi va sallamni ko‘kragimga suyadim, shunda u zot: «Kim Allohning roziligini istab bir kun ro‘za tutsa va unga shu bilan xotima berilsa, jannatga kiradi», dedilar (Musnadi Ahmad, 23324; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihu Targ‘ib», 985).

عَنْ سَهْلٍ ﵁، عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: «إِنَّ فِي الْجَنَّةِ بَابًا يُقَالُ لَهُ الرَّيَّانُ، يَدْخُلُ مِنْهُ الصَّائِمُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، لَا يَدْخُلُ مِنْهُ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ، يُقَالُ: أَيْنَ الصَّائِمُونَ، فَيَقُومُونَ لَا يَدْخُلُ مِنْهُ أَحَدٌ غَيْرُهُمْ، فَإِذَا دَخَلُوا أُغْلِقَ، فَلَمْ يَدْخُلْ مِنْهُ أَحَدٌ».

Sahl roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Jannatda bir eshik bor. U «Rayyon» deyiladi. Qiyomat kuni undan ro‘zadorlar kirishadi, ulardan boshqa hech kim undan kirmaydi. «Ro‘zadorlar qani?» deyiladi. Shunda ular turishadi. Ulardan boshqa hech kim undan kirmaydi. Ular kirgach, u berkitiladi. Keyin undan hech kim kirmaydi», dedilar» (Sahihi Buxoriy, 1896).

Nafl ro‘za farz ro‘zadagi nuqsonlarni to‘ldiradi. Oshuro roʻzasi, Arafa, oydin kechalar, dushanba va payshanba kunlari, Shavvol oyidan olti kun, Muharram va Sha’bonda ko‘p ro‘za tutish shular jumlasidandir.

Oydin kechalar deganda har qamariy oyning 13, 14 va 15-kunlari nazarda tutiladi. Alloh taolo aytadi:

﴿يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ ۖ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ﴾

«Sizdan hilollar — yangi chiqqan oylar haqida so‘rashadi. Ayting: u (oylar) odamlar va haj uchun vaqt o‘lchovlaridir» (Baqara: 189).

Islom dinidagi barcha ibodatlar va shariat belgilagan barcha muddatlar (masalan, taloq qilingan, eri vafot etgan ayol va boshqalar uchun belgilangan muddatlar) hammasi qamariy oylarga, hijriy taqvim hisobiga asoslangandir, melodiy taqvimga emas.

Melodiy taqvimga ko‘ra tutgan ro‘zangiz gʻoliban qamariy taqvimga mos kelmaydi. Har qanday holatda ham, inshaalloh, Allohning yuzini istab tutgan nafl ro‘zangiz uchun savob olasiz. Biroq, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam tavsiya etgan oydin kechalardagi ro‘za uchun maxsus ajr-u savobga ega bo‘lishni istasangiz, qamariy oylarni, hijriy taqvimni bilishingiz va ro‘za tutishingizda shu taqvimga suyanishingiz lozim. (Hozirgi kunda hijriy oylarni hisoblash uchun ko‘plab usullar mavjud. Internetdagi hijriy taqvim saytlari, «Ummul Quro» taqvimining rasmiy (https://ummalquracalendar.com) sahifasi hamda mobil telefonlar uchun maxsus ishlab chiqilgan taqvim ilovalari bular qatoriga kiradi – tarjimon).

Allohdan sizga O‘z fazl-u karamini ziyoda qilishini, dinida sobitqadam etishini, O‘z roziligi yo‘lidagi amallarga muvaffaq aylab, ajr-u savoblarni ko‘paytirish bilan mukofotlashini so‘raymiz. U eshitguvchi va ijobat qilguvchi Zotdir. Birodarim, ro‘za paytingizdagi duolaringizda bizni ham yodga oling. Alloh payg‘ambarimiz Muhammad Mustafoga salovot va salomlar yo‘llasin.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Ro‘za tutishga targ‘ib qilish uchun jamoat iftorini uyushtirish

    Odamlarni nafl ro‘za tutishga targ‘ib qilish uchun jamoaviy iftor tashkil etish hukmi borasidagi fikringiz qanday?
  • Turli joylashuvdagi mamlakatlarda arafa kuni qanday bo‘ladi

    Hojilarning Arafada turish vaqtidan farqli ravishda mamlakatlar vaqtlari turlicha bo‘lsa, Arafa kunining ro‘zasini tutish qanday bo‘ladi?
  • Bir ro‘zada ikki niyatni jamlash joizmi?

    Har oyda uch kun ro‘za tutish niyatini Arafa kuni ro‘zasi bilan birlashtirish mumkinmi va bu bilan ikkalasini ham savobiga erishamizmi?