Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Fiqh asoslari » Fiqh » Ibodatlar » Roʻza masalalari » Juda qisqa va juda uzun kunlarda roʻza tutish mezoni
0 – 0
Fatvo: 1730

O'qildi: 54

Oktabr 17, 2025

/ 25 Rabiul-oxir 1447

Fatvo mavzusi:

Juda qisqa va juda uzun kunlarda roʻza tutish mezoni

Savol

Skandinaviya mamlakatlarining ayrim hududlarida yil davomida kunduzi tun vaqtiga nisbatan ancha uzoq bo‘lib, tun atigi uch soat, kunduz esa yigirma bir soat davom etadi. Agar Ramazon qishga to‘g‘ri kelsa, u yerdagi musulmonlar faqat uch soat ro‘za tutadilar. Biroq, Ramazon yozga to‘g‘ri kelganda, kunduzning uzunligi sababli ro‘za tutishga qodir bo‘lmaganlari uchun ro‘zani tark etadilar. Iltimos, iftor va saharlik vaqtlarini, shuningdek, Ramazon oyida ro‘za tutish muddatlarini aniqlab bering.

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Islom shariati mukammal va keng qamrovlidir. Alloh taolo aytadi:

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾

«Bugun sizlarga diningizni komil qildim, ne’matimni benuqson, to‘kis qilib berdim va sizlar uchun (faqat) Islomni din qilib tanladim» (Moida: 3).

Boshqa oyatda aytadi:

﴿قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً ۖ قُلِ اللَّهُ ۖ شَهِيدٌ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ ۚ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَٰذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ﴾

«Ayting (so‘rang): «Qay narsa eng ulug‘ guvoh bo‘lur?» Ayting: «Alloh». U men bilan sizlarning o‘rtamizda guvohdir. Sizlarni va Qur’on yetib borgan kishilarni (Oxirat azobidan) ogohlantirishim uchun menga — mana shu Qur’on vahiy qilindi» (An’om: 19).

Boshqa oyatda aytadi:

﴿وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا﴾

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), Biz sizni shak-shubhasiz, barcha odamlarga — (mo‘minlarga jannat haqida) xushxabar eltguvchi, (kofirlarni esa do‘zax azobidan) ogohlantirguvchi qilib yubordik» (Saba’: 28).

Alloh mo‘minlarga ro‘za farz qilinishi haqida xitob qilib aytadi:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ۝١٨٣﴾

«Ey mo‘minlar, taqvoli kishilar bo‘lishingiz uchun sizlardan ilgari o‘tganlarga farz qilingani kabi sizlarga ham ro‘za tutish farz qilindi» (Baqara: 183).

U Zot ro‘zaning boshlanishi va tugashini bayon qilib aytadi:

﴿وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ﴾

«Va to tongdan oq ip qora ipdan ajraladigan paytgacha yeb-ichaveringlar. So‘ngra kechgacha ro‘zani benuqson qilib tutinglar!» (Baqara: 187).

Bu hukm muayyan bir mamlakat yoki odamlar guruhiga cheklanmagan, balki Islom shariatining umumiy qoidasi sifatida o‘rnatilgan. Mazkur savoldagi hududlar ham ayni shu umumiy hukm doirasiga kiradi. Alloh taolo O‘z bandalariga mehribonligi sababli ularga oson va qulay yo‘llarni shariat qilib, ularga farz bo‘lgan amallarni bajarishda yordam beradi. Misol uchun, U musofirlar va bemorlarning mashaqqatini yengillashtirish maqsadida Ramazon oyida ro‘za tutmasliklariga ruxsat bergan. Alloh taolo shunday marhamat qiladi:

﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۗ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ﴾

«(U sanoqli kunlar) Ramazon oyidirki, bu oyda odamlar uchun hidoyat bo‘lib va hidoyat va furqon (haq bilan botilni ajratguvchi)ning ochiq oyatlari bo‘lib Qur’on nozil qilingan. Bas, sizlardan kim bu oyda hozir bo‘lsa, ro‘za tutsin. Va kim xasta yoki musofir bo‘lsa, u holda (ro‘za tutolmagan kunlarining) sanog‘ini boshqa kunlarda (tuzalgach yoki safardan qaytgach) tutadi. Alloh sizlarga yengillikni istaydi, sizlarga og‘ir bo‘lishini istamaydi» (Baqara: 185).

Mukallaf (balogʻatga yetgan, aqli-hushi joyida boʻlgan musulmon) kimsalardan kimki Ramazon oyiga yetishsa, kun uzun bo‘lsa ham, qisqa bo‘lsa ham ro‘za tutishi vojibdir. Agar kun botguncha ro‘zasini yetkaza olmasa, hayoti yoki sog‘lig‘i uchun xavotir olsa, ro‘zani ehtiyojini qondiradigan va zarar yetkazmaydigan darajada ochsa bo‘ladi. So‘ngra kunning qolgan qismida ro‘za tutishni davom ettirib, ro‘za tutishga qodir bo‘lganda ushbu og‘iz ochgan kunlarining qazosini tutib beradi.

Alloh bilguvchiroqdir.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Bir ro‘zada ikki niyatni jamlash joizmi?

    Har oyda uch kun ro‘za tutish niyatini Arafa kuni ro‘zasi bilan birlashtirish mumkinmi va bu bilan ikkalasini ham savobiga erishamizmi?

  • Roʻzada jinsiy aloqada bo‘lishning jarimasi

    Ramazon oyining kunduz kunlarida xotinim bilan bir necha marta jinsiy aloqada bo‘ldim va bu qilmishimdan chuqur afsus chekmoqdaman. Ramazon kunduzi jinsiy aloqa qilishning kafforati qul ozod qilish ekanligini bilib oldim, ammo qul ozod qilish uchun mablag‘im yetarli emas. Ishim tufayli ketma-ket ikki oy ro‘za tutish men uchun juda mushkul. Hadisda aytilganidek, buning o‘rniga oltmishta miskinga taom bersam, joiz bo‘ladimi?

  • Ramazon oyining boshlanishi va tugashini aniqlashda astronomik hisob-kitoblarga tayanish hukmi

    Musulmon kishi ro‘za tutishni boshlash va tugatishda astronomik hisob-kitoblarga tayanishi joizmi yoki hilolni ko‘rishi shartmi?

  • Ramazon hilolini har bir kishi oʻz koʻzi bilan ko‘rishi shartmi?

    Boshqalar Ramazon hilolini ko‘rganini aytsa-da, o‘zi ko‘rmaguncha ro‘za tutmagan kishining hukmi qanday? Ular «Hilolni ko‘rganda ro‘za tutinglar va hilolni ko‘rganda og‘iz ochinglar» hadisiga asoslanadilar. Ularning bu hadisga tayanishi to‘g‘rimi?

  • Hilolni kuzatishdagi vaqt chegarasi

    Qamariy oylarning birinchi kuni qanday aniqlanadi? Yangi tug‘ilgan oy ufqda ma’lum vaqt qolishi shart qilinadimi?

  • Diabetiklar uchun ro‘za tutish hukmi

    Men 14 oydan oldin ikkinchi tur qandli diabet bilan kasallandim, bu insulin qabul qilishni talab qilmaydigan qandli diabet turi sifatida ma’lum. Men hech qanday dori qabul qilmayman, lekin qondagi shakar miqdorini moʻtadil ushlab turish uchun parhez qilaman va biroz jismoniy mashqlar bajaraman. O‘tgan Ramazonda bir necha kun ro‘za tutishga harakat qildim, ammo qondagi qand miqdori pasayib ketgani uchun davom ettira olmadim. Hozir o‘zimni yaxshi his qilyapman (Allohga shukr), lekin ro‘za tutganimda boshim og‘riydi.Kasalligimga qaramay ro‘za tutishim kerakmi? Ro‘zadorlik paytida qondagi shakar miqdorini tekshirsam bo‘ladimi (chunki buning uchun barmoqdan qon olish kerak)?