Ayol kishi turmushga chiqishi shartmi?

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Savolingizga javoban ba’zi musulmon faqihlarining bu mavzuda yozganlariga qisqacha to‘xtalib o‘tamiz.

«Mavohib al-Jalil» kitobida shunday deyiladi: Agar ayol nikohsiz o‘z rizqini topa olmasa yoki o‘zini satr qila olmasa, unga nikohlanish vojib bo‘ladi.

«Ash-Sharh al-Kabir» kitobida vojib nikoh haqida shunday deyiladi: Agar kishi zino qilishdan qo‘rqsa, unga nikoh vojib bo‘ladi.

«Fath al-Vahhob» kitobida: Muhtoj ayolga, shuningdek, moddiy yordamga muhtoj va axloqsiz kishilarning tajovuzidan qo‘rqqan ayollarga nikoh sunnat hisoblanadi.

«Mug‘niy al-Muhtoj»da aytiladi: Zino qilishdan qo‘rqqanda nikoh vojib bo‘ladi… Shuningdek, nazr qilingan bo‘lsa, vojib bo‘ladi, degan fikr ham bor. So‘ngra ayol kishiga nisbatan bu masalaning hukmi haqida: Agar ayol nikohga muhtoj bo‘lsa; ya’ni nikoh istagi yoki moddiy ta’minot tufayli yoxud axloqsiz kimsalarning tajovuzidan qo‘rqsa… nikohlanishi mustahab sanaladi; chunki unda dinni muhofaza qilish, iffatni saqlash, moddiy ta’minotdan bahramand bo‘lish va boshqa manfaatlar mavjud.

Ibn Qudama rahimahulloh «Mug‘niy» kitobida aytadi: Bizning ashoblarimiz (hanbaliy mazhabi ulamolari) nikohning vojibligi borasida ixtilof qilishgan. Mazhabdagi mashhur fikr shuki, agar kishi nikohdan tiyilish bilan harom ishlarga tushib qolishdan qo‘rqmasa, nikoh vojib emas, aks holda u o‘zini poklashi lozim. Ko‘pchilik faqihlarning fikri shunday… Nikoh borasida uch toifa kishilar bor. Ulardan biri: nikohdan o‘zini tiyib, harom ishga tushib qolishdan qo‘rqqan kishi. Aksariyat fuqaholarning fikriga ko‘ra, bunday kishiga nikoh farz bo‘ladi, chunki u o‘zini poklashi va haromdan saqlanishi kerak, nikoh esa bunga erishish yo‘lidir.

«Subul as-Salam»da shunday deyilgan: Ibn Daqiq al-Idning aytishicha, ba’zi faqihlar buzilib ketishdan qo‘rqqan va nikohga qodir bo‘lgan kishiga nikoh vojibdir, deganlar… Demak, zinodan faqat nikoh orqali saqlana oladigan kishiga turmush qurish vojib bo‘ladi.

Hanafiy mazhabining mashhur «Badoe’ as-Sanoe’» kitobida shunday deyiladi: «Jinsiy aloqaga qattiq ehtiyoj tug‘ilgan holatlarda nikohning vojib boʻlishi borasida ixtilof yo‘q. Agar kimningdir shahvati juda kuchli bo‘lsa va sabr qila olmasa, mahr va moddiy yordam berishga qodir bo‘lsa-yu, nikohlanmasa, gunohkor bo‘ladi».

Yuqoridagi naqllardan nikoh vojib bo‘ladigan bir qancha holatlar ma’lum bo‘ldi. Agar siz: «Bu majburiyatni ayol qanday bajarishi mumkin, odatda erkak izlaydi, taklif qiladi va eshiklarni taqillatadi, bu ayolning vazifasi emas-ku?» deb so‘rasangiz, javob shuki: ayolning buni bajarish uchun qiladigan ishi – munosib sovchi kelganda turmushga chiqishdan bosh tortmaslikdir.

Musulmon ayollar va musulmon erkaklar Islomda nikohning katta ahamiyatga ega ekanligini tushunishlari kerak, shunda ular unga bo‘lgan ishtiyoqlarini oshiradilar. Quyida bu haqda Imom Ibn Qudoma al-Maqdisiy rahimahullohning «Al-Mug‘niy» kitobidan yaxshi xulosa keltirilgan bo‘lib, u kishi aytadilar:

Bob: Nikohni mashru’ ekanining asosi Qur’on, Sunnat va ijmodir.

Qur’ondagi dalilga kelsak, Alloh taolo aytadi:

«Sizlar uchun nikohi halol bo‘lgan ayollarga ikkita, uchta, to‘rttadan uylanaveringlar» (Niso: 3).

U Zotning yana bir oyati:

«O‘z oralaringizdagi tul-bevalarni hamda qul va cho‘rilaringizni yaxshilarini uylantiringlar» (Nur: 23).

Sunnatdagi dalilga kelsak:

Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bizga shunday dedilar: «Ey yoshlar! Sizlardan kim oila qurishga qurbi yetsa, uylansin, chunki bu (nikoh) eng ko‘zni tiyuvchi, eng farjni saqlovchi narsadir. Kimning qurbi yetmasa, ro‘za tutib yursin, chunki bu uning uchun tiyilishdir» (Sahihi Muslim, 1400).

Bundan boshqa yana bir qancha oyat va hadislar bor. Musulmonlar nikoh mashru’ ekaniga ijmo qilganlar…

Ibn Mas’ud roziyallohu anhu shunday deydi: «Agar umrimdan atigi o‘n kun qolganini va ularning oxirgi kunida vafot etishimni bilganimda ham, uylanishga imkonim bo‘lsa, fitnadan qo‘rqib albatta uylangan bo‘lardim».

Ibn Abbos roziyallohu anhu Said ibn Jubayr roziyallohu anhuga: «Uylan, chunki bu ummatning eng yaxshisi ko‘pxotinlik kishilardir», deb aytganlar.

Ibrohim ibn Maysara aytadi: «Tovus menga: «Yo uylanasan, yo senga Umar roziyallohu anhu Abu Zavoidga aytgan gapni aytaman: «Seni uylanishdan faqat ojizlik yoki fojirlik to‘sib turibdi», dedi».

Ahmad Marvaziyning rivoyatida: «Bo‘ydoqlik Islomdan emas», degan va: «Kim seni uylanmaslikka chaqirsa, u seni Islomdan boshqa narsaga chaqiribdi», deb aytgan.

Keyin u yana shunday deydi: Nikohning foydalari juda ko‘p, chunki u dinni himoya qilish va saqlash, ayollarni himoya qilish va asrash, ularga g‘amxo‘rlik qilish, nasl qoldirish, ummatni ko‘paytirish, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning faxrlanishlarini ro‘yobga chiqarish va boshqa ko‘plab foydalarni o‘z ichiga oladi…

Aziz savol beruvchi singlim! Shundan ko‘rinib turibdiki, nikohning foydalari va afzalliklari shu qadar ko‘pki, oqila muslima ayol bu ishni kechiktirmasligi kerak, ayniqsa, taqvodor va axloqli kishi sovchi bo‘lib kelsa.

Alloh bilguvchiroqdir.