Mahdiy haqiqatmi?

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Mundarija

• Mahdiy haqida kelgan hadislar
• Mahdiyning chiqishi haqidagi hadislarning ma’naviy mutavotirligi to‘g‘risida ulamolarning fikrlari

MAHDIY HAQIDA KELGAN HADISLAR

Mahdiy alayhissalomning zohir bo‘lishiga dalolat qiluvchi sahih hadislar mavjud bo‘lib, bu voqea oxirzamonda sodir bo‘ladi va qiyomatning alomatlaridan biridir. Ushbu hadislardan ba’zilari:

Abu Sa’id al-Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Ummatimning oxirgi davrida Mahdiy chiqadi. Alloh unga yomg‘ir yog‘diradi, yer o‘z hosilini undirib chiqaradi. U mo‘l-ko‘l boylik ulashadi, chorva mollari ko‘payadi va ummat ulug‘likka erishadi. U yetti yoki sakkiz yil umr ko‘radi (ya’ni, yetti yoki sakkiz marta haj qiladi)» (Mustadrak, 8673; Hokim aytadi: «Bu hadisning isnodi sahih, garchi Buxoriy va Muslim rivoyat qilmagan boʻlsa-da»).

Ali roziyallohu anhu aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: «Mahdiy bizdan, ahli baytdan bo‘ladi. Alloh uni bir kechada isloh qiladi» (Ibn Moja, 4085; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihul Jome’», 6735).

Ibn Kasir aytadi: «Isloh qiladi», degani, Alloh uning tavbasini qabul qiladi, unga tavfiq beradi, uni ilhomlantiradi va to‘g‘ri yo‘lga boshlaydi, garchi ilgari bunday bo‘lmagan bo‘lsa ham» «An-Nihoya fil-fitan val-malohim» 1/29, Toha Ziyniy tahqiqi.

Abu Sa’id Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Mahdiy mening avlodimdan bo‘ladi, peshonasi keng, qirg‘iyburun bo‘ladi. Yer yuzi javr-u zulmga qanday to‘lgan bo‘lsa, xuddi shunday to‘g‘rilik va adolatga to‘ldiradi. U yetti yil davomida hukmronlik qiladi» (Abu Dovud, 4285; Hadis hukmi: «hasan». Manba: «Sahihi Abu Dovud», 4285).

Ummu Salama roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Mahdiy mening naslimdan, Fotimaning avlodidan bo‘ladi», deganlarini eshitganman» (Abu Dovud, 4284; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Sahihul Jome’», 6734).

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumo aytadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitganman: «Iso ibn Maryam alayhissalom tushadi. Shunda ularning amiri Mahdiy: «Kel, bizga (imom bo‘lib) namoz o‘qib ber», deydi. U: «Yo‘q. Batahqiq, ularning ba’zisi ba’zilariga amirdirlar. Bu – Allohning shu ummatga ikromidir», deydi» (Sahihi Muslim, 156).

Ayni shu hadis Sahih Muslimda quyidagi lafz bilan kelgan:

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumo aytadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitganman: «Ummatimdan bir toifa haq ustida jang qilib, qiyomat kunigacha g‘olib bo‘lib turaveradi. Keyin Iso ibn Maryam sollallohu alayhi vasallam tushadi. Shunda ularning amiri: «Kel, bizga (imom bo‘lib) namoz o‘qib ber», deydi. U: «Yo‘q. Sizlar bir-biringizga amirsizlar. Bu – Allohning shu ummatga ikromidir», deydi» (Sahihi Muslim, 156).

Abu Sa’id al-Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Bizdan shunday kishi chiqadiki, uning ortida Iso ibn Maryam namoz o‘qiydi» (Abu Nu’aym «Axbor al-Mahdiy»; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «As-silsila as-sahiha», 2293).

Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ismi mening ismimga mutobiq keladigan, mening ahli baytimdan boʻlgan bir kishi arablarga rahbar bo‘lmagunicha bu dunyo ketmaydi [yoki, bu dunyo tugamaydi]», dedilar (Musnadi Ahmad, 3573; Hadis hukmi: «sahih». Manba: «Shokir: Musnad taxriji», 6/74).

Boshqa rivoyatda:

Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Dunyoning bir kunigina qolsa ham – (Roviy Zoida) «(Mahdiy chiqishi uchun) Alloh o‘sha kunni uzaytirib qo‘yadi», deb aytgan. – o‘sha kuni mening naslimdan bir kishi [yoki mening ahli baytimdan bir kishi] yuboriladi. Uning ismi mening ismimga, otasining ismi mening otamning ismiga mutobiq bo‘ladi», deyilgan (Abu Dovud, 4282; Hadis hukmi: «hasan sahih». Manba: «Sahihi Abu Dovud», 4282).

MAHDIYNING CHIQISHI HAQIDAGI HADISLARNING MA’NAVIY MUTAVOTIRLIGI TO‘G‘RISIDA ULAMOLARNING FIKRLARI

Mahdiyning chiqishi haqidagi hadislar ma’naviy mutavotirlik darajasiga yetgan, ayrim imomlar va ulamolar buni ta’kidlashgan. Quyida ularning ayrimlarining so‘zlaridan keltiramiz:

1. Hofiz Abul-Hasan al-Oburiy aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan Mahdiy haqida, uning payg‘ambar oilasidan ekanligi, yetti yil hukmronlik qilishi, yerni adolatga to‘ldirishi, Iso alayhissalom chiqib, unga Dajjolni o‘ldirishda yordam berishi, u bu ummatga rahbarlik qilishi va Iso alayhissalom uning ortida namoz o‘qishi haqidagi xabarlar takror-takror va mutavotir shaklda rivoyat qilingan».

2. Muhammad al-Barzanjiy o‘zining «Al-ishaa’a li-ashrotis saa’a» kitobida aytadi: « Uchinchi bob qiyomatning katta alomatlari va u kun yaqinlashganda sodir bo‘ladigan belgilar haqida. Bu belgilar juda ko‘p bo‘lib, Mahdiy ularning birinchisidir. Shuni bilingki, u haqidagi hadislar, rivoyatlardagi farqlarga qaramay, son-sanoqsizdir».U yana aytadi: Bilingki, Mahdiyning mavjudligi, oxirgi zamonda chiqishi va Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning zurriyotlaridan, Fotima roziyallohu anhoning avlodidan ekani haqidagi hadislar ma’naviy mutavotirlik darajasiga yetgan. Shu bois, ularni inkor etishga asos yo‘q».

3. Alloma Muhammad as-Siffaariniy aytadi: «Uning – ya’ni Mahdiyning paydo bo‘lishi haqidagi rivoyatlar ko‘payib, ma’naviy mutavotirlik darajasiga yetgan va bu sunnat ulamolari orasida tarqalib, ularning e’tiqodlaridan biriga aylangan».Keyin u Mahdiyning chiqishi haqidagi hadislar va asarlardan bir qismini va ularni rivoyat qilgan sahobalarning ismlarini keltiradi, so‘ng aytadi: «Bu rivoyatlar zikr qilingan sahobalardan va zikr qilinmagan boshqa sahobalardan –Alloh ulardan rozi boʻlsin– turli rivoyatlar orqali keltirilgan, shuningdek ulardan keyingi tobeinlardan ham rivoyat qilingan bo‘lib, bular umumiy qat’iy bilimni ifoda qiladi. Shu sababli, ulamolar tasdiqlaganidek va ahli sunna val-jamoa aqidalarida yozilganidek, Mahdiyning chiqishiga iymon keltirish vojibdir».

4. Alloma va mujtahid Shavkoniy aytadi: «Kutilayotgan Mahdiy haqida rivoyat qilingan va topilishi mumkin bo‘lgan hadislar ellikta bo‘lib, ular orasida sahih, hasan va «zaifi munjabir» (ya’ni dastlab zaif bo‘lgan, soʻng boshqa sanadlar orqali kuchaytirilgan va maqbul darajaga ko‘tarilgan) hadislar bor. Ular shubhasiz mutavotirdir, hatto ulardan kamrog‘i ham usul ilmidagi barcha istilohlarga ko‘ra mutavotir ta’rifiga mos keladi. Mahdiyni ochiq-oydin zikr qilgan sahobalarning xabarlariga kelsak, ular ham juda ko‘p bo‘lib, ularning hukmi marfu’dir (ya’ni Payg‘ambarimizga bog‘lanadi), chunki bunday (g’aybiy) masalalarda shaxsiy fikr bildirish joiz emas».

5. Alloma shayx Siddiq Hasan Xon aytadi: «Mahdiy haqidagi hadislar, rivoyatlardagi farqlarga qaramay, shunchalik ko‘pki, ular ma’naviy mutavotirlik darajasiga yetadi. Ular Sunan to‘plamlarida va boshqa islomiy hadis to‘plamlarida – mo’jamlarda va musnadlarda mavjud».

6. Shayx Muhammad ibn Ja’far al-Kittoniy aytadi: «Xulosa qilib aytganda, kutilayotgan Mahdiy haqida zikr qilingan hadislar, xuddi Dajjol va Iso ibn Maryam alayhissalomning tushishi haqida zikr qilingan hadislar kabi mutavotirdir» (Yusuf ibn Abdulloh al-Vobil, «Ashrot as-saa’a», 195-203-betlar).

Shuni ta’kidlash lozimki, ba’zi yolg‘onchilar Mahdiy alayhissalom haqida hadislar to‘qiganlar yoki ayrim shaxslarni nohaq Mahdiy deb ataganlar yoxud u ahli sunna val-jamoaning e’tiqodidan boshqa e’tiqodga ergashadi, deb da’vo qilganlar. Shuningdek, bir qancha firibgarlar Allohning bandalarini aldash, mol-dunyo orttirish va Islom qiyofasini buzib ko‘rsatish uchun o‘zlarini Mahdiy deb da’vo qilishga uringanlar. Ularning ayrimlari harakatlar va qo‘zg‘olonlar uyushtirib, aldangan yoki shaxsiy manfaat yo‘lida ergashgan kishilarni atroflariga to‘plaganlar. Keyinchalik bu odamlar halok bo‘lib, ularning soxtakorliklari va munofiqliklari fosh bo‘lgan.

Bularning hech biri ahli sunna val-jamoaning Mahdiy alayhissalom haqidagi e’tiqodiga zarar yetkazmaydi, a u zotning kelishi muqarrar ekanligiga zarar yetkazmaydi. Kun kelib u zot yer yuzini Islom shariati bilan boshqaradi.

Alloh bilguvchiroqdir.