Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar


Saqlanganlar

Murakkab qidiruv


Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Eʼtiqod masalalari » Iymon » Taqdirga iymon keltirish » Zararli jonzotlarning yaratilish hikmati
Fatvo: 1239

O'qildi: 54

Sentabr 2, 2025

/ 10 Rabiul-avval 1447

Fatvo mavzusi:

Zararli jonzotlarning yaratilish hikmati

Savol

Agar biz ilon, chayon, sichqon va shunga o‘xshash hayvonlarni iste’mol qilmasak, Alloh ularni yaratishining hikmati nimada?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

«Nega Alloh zararli hayvonlarni yaratdi?» degan savolga umumiy va xos jihatdan javob berish mumkin;

1. Umumiy javob:

Musulmon kishi Alloh hikmat va ilm sohibi ekaniga, U hech narsani behuda yaratmasligiga va Uning barcha ishlari hikmat bilan sodir bo‘lishiga ishonadi. Agar Alloh taoloning biror ishidagi hikmati bandasiga maxfiy bo‘lsa, u shu e’tiqodga tayanadi va Rabbisi haqida yomon gumonga bormaydi.

2. Xos javob:

Bunday maxluqotlarni yaratishdagi hikmatlardan biri Alloh taoloning maxluqotlarni yaratish san’atining mukammalligi va ularni boshqarishini namoyon etishdir. Ular qancha ko‘p boʻlmasin, Alloh taolo barchasini rizqlantiradi. Shuningdek, bandalarini ular bilan sinaydi va ulardan aziyat chekkanlarni mukofotlaydi. Ularni o‘ldirganlarning jasorati namoyon bo‘ladi. Shu bilan birga, U Zot bandalarini iymoni va ishonchini yaratgan maxluqotlari bilan imtihon qiladi. Mo‘min rozi bo‘lib, taslim bo‘ladi, shak keltiruvchi esa «Alloh bu maxluqotni yaratishdan qanday maqsadni ko‘zladi?» kabi savollarni beradi. Bundan tashqari, insonning ojizligi va zaifligini o‘zidan ancha kichik jonzotlar keltiradigan og‘riq va kasalliklar orqali namoyon etadi.

Ba’zi ulamolardan pashshalarni yaratishning hikmati haqida so‘ralganda, ular: «Alloh taolo zolimlarni xor qilish, ularning burunlarini yerga ishqash uchun ulardan foydalanadi» deb javob berganlar.

Zararli mavjudotlarning borligi foydali narsalarni yaratishdagi ne’matning ulug‘ligini ta’kidlaydi, chunki: «Narsalar o‘z ziddi bilan taniladi», deyiladi.

Bundan tashqari, tibbiy tadqiqotlar va tajribalar shuni ko‘rsatdiki, ilon va shunga o‘xshash hayvonlar zaharidan bir qator foydali dori-darmonlar olish mumkin. Tashqaridan zararli bo‘lib ko‘ringan narsada manfaatlarni yaratgan Zot pokdir. Yana shuni ta’kidlash joizki, bu zararli hayvonlarning ko‘pchiligi foydali hayvonlar uchun ozuqa bo‘lib, Alloh mukammal qilib yaratgan tabiat va atrof-muhitdagi muvozanatni saqlashda muhim rol o‘ynaydi.

Shuningdek, musulmon kishi Alloh taoloning barcha ishlari ezgulik ekaniga, U yaratgan narsalarda faqat zohiriy yomonlik emas, balki ba’zilarimizdan yashirin bo‘lsa-da, boshqa jihatlarda ham yaxshilik borligiga ishonishi lozim. Hatto yomonlik manbai bo‘lgan Iblisning yaratilishida ham hikmatlar va foydalar bor. Ulardan biri shuki, Alloh taolo u orqali O‘z maxluqotlarini sinaydi va itoatkorni osiydan, g‘ayratlilarni g‘ofillardan, jannat ahlini do‘zax ahlidan ajratadi.

Alloh subhanahu va taolodan bizga mustahkam iymon va dinni chuqur anglashni nasib etishini so‘raymiz. Alloh taolo Payg‘ambarimizga salovot va salomlar yo‘llasin.

Hayvonlar va ular bilan bog‘liq hukmlar haqida ko‘proq ma’lumot olish uchun quyidagi javoblarga murojaat qiling: (3005) (42237) (11437) (155578) va (119652).

Vallohu a’lam.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Turmush oʻrtoq tanlov natijasimi yoki Allohning qadarimi?

    Umr yo‘ldoshini tanlash bandaning ixtiyorimi yoki Allohning taqdirimi?
  • O‘qish-yozishni bilmaydigan Payg‘ambar

    Payg‘ambar Muhammad sollallohu alayhi va sallamning o‘qish va yozishni bilmaganliklariga biror dalil bormi?
  • Kelgan odamlarga shaxsiy va maxfiy narsalar haqida xabar beruvchi shaxs

    Qalloblardan biri g‘aybni bilishini da’vo qiladi. U buni jin urgan kishilarga qiroat qilish orqali amalga oshiradi. U ularga o‘zi yozgan qog‘ozlarni yoqishni buyuradi va uni taqish uchun tumor qilib beradi. Agar davolanishga kelgan odam aroqxo‘r bo‘lsa, unga kecha aroq ichganini va qolgan aroq falon joyda ekanligini aytadi, shuningdek aroq ichishni to‘xtatmaguncha jin urishidan davolamayman, deb aytadi. Shunda o‘sha shaxs buni tan oladi. Bizga bu masala haqida fatvo bering. U bilan ovqatlanishimiz, salomlashishimiz va unga iqtido qilib namoz o‘qishimiz joizmi, chunki u ba’zan odamlarga imomlik qiladi? Biz unga nasihat qildik, lekin u nasihatimizni qabul qilmadi va to‘g‘ri yo‘lda ekanini aytdi. Iltimos, bizga fatvo bering, Alloh sizni mukofotlasin.
  • Allohga muhabbat qachon azobdan qutqaradi?

    Allohga muhabbatli kishilar do‘zaxga kiradilarmi? Yahudiy va nasroniylar kabi Allohni yaxshi koʻradigan ko‘plab kofirlar bor, shuningdek, Allohni yaxshi koʻrib, Rabbimni yomon ko‘rmayman deydigan fosiq musulmonlar ham mavjud. Bu masalaga oydinlik kiritib bera olasizmi?
  • Muayyan shaxsni jannatiy yoki do‘zaxiy deyish hukmi

    Men o‘zlarini salafiy deb atovchi ba’zi olimlarning ma’ruzasini tingladim. Ular shunday deyishdi: «Mening onam kofira va u do‘zaxga kiradi. Men buni aniq bilaman». Ular insonning do‘zaxga kirishini qat’iy aytish mumkinligini ta’kidlashdi. Bu to‘g‘rimi? Biz insonning dini tufayli do‘zaxga kirishini ayta olamizmi?
  • Muhabbatning turlari va hukmlari

    Biz musulmonlar jamoasi bir suhbatda Islomdagi «muhabbat» tushunchasini aniqlashga harakat qildik. Garchi barchamiz Alloh subhanahu va taoloni sevish zarurligini va Uni, U Zotning paygʻambarlari, elchilarini sevish majburiyatimizni toʻliq anglasak-da, insonlar oʻrtasidagi muhabbatning aniq taʼrifi bormi (masalan, nasroniylarning «birodarlik muhabbati»ga oʻxshash, romantik maʼnoda emas) degan savol tugʻildi. Baʼzilar «muhabbat» faqat oila doirasida boʻladi, qolgan barchasi faqat hurmat, doʻstlik va shu kabilardir, deyishdi. Boshqalar esa muhabbat faqat er-xotin va farzandlar bilan cheklanganmi deb soʻrashdi. Yana boshqalar esa muhabbat shartli boʻlishi mumkinmi yoki yoʻqmi deb soʻrashdi. Bir fikrga koʻra, «muhabbat» (odatda ishlatiladigan maʼnoda) hatto ertaklar va nasroniy falsafasiga asoslangan bir turdagi «bidʼat» boʻlishi mumkin. Koʻpchiligimiz javob topish uchun turli manbalarni izlab koʻrdik, lekin hozirgacha aniq javob topa olmadik. Bizga yordam bera olasizmi?