O'qildi: 10
Avgust 7, 2025
/ 20 Safar 1447
Fatvo mavzusi: Tibbiyot va davolanish
Savol
Zamonamizda OITS (ya’ni SPID) nomli xavfli kasallik keng tarqalib, ko‘plab ijtimoiy oqibatlarga va savollarga sabab bo‘lmoqda. Masalan, OITS bilan kasallangan bemorni sog‘lom odamlardan ajratilishi kerakmi, kasallikni qasddan boshqalarga yuqtirishning hukmi qanday va OITS kasalligini o‘lim kasalligi deb hisoblash mumkinmi? Chunki bu uning taloq va moliyaviy ishlariga ta’sir qiladi.
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Birinchidan: Bemorni izolyatsiya qilish: hozirda mavjud tibbiy ma’lumotlar tasdiqlashicha, Orttirilgan immun tanqisligi sindromi (OITS) kasalligi birgalikda yashash, muloqot, nafas olish, hasharotlar, ovqat yoki ichimlik ulashish, hovuzlar, o‘rindiqlar, oshxona anjomlari va shu kabi kundalik hayotdagi oddiy munosabatlar orqali yuqmaydi. Infeksiya asosan quyidagi yo‘llar bilan yuqadi:
1- Har qanday turdagi jinsiy aloqa orqali;
2- Qon orqali;
3- Ayniqsa giyohvandlar orasida ifloslangan ignalar, shuningdek ustara tig‘lari orqali;
4- Homiladorlik va tug‘ruq paytida kasal onadan bolaga o‘tishi.
Yuqoridagi ma’lumotlarga asoslanib, agar yuqish xavfi bo‘lmasa, bemorlarni sog‘lom kishilardan ajratish shart emas va bemorlar tasdiqlangan tibbiy protseduralarga muvofiq muomala qilinadi.
Ikkinchidan: Infeksiyani qasddan yuqtirish: Orttirilgan immunitet tanqisligi sindromini (OITS) sog‘lom odamga qasddan har qanday yo‘l bilan yuqtirish harom bo‘lib, katta gunoh va jinoyat hisoblanadi. Bu ish, shuningdek, qilmishning og‘ir-yengilligiga va jamiyatga ta’siriga qarab, dunyoviy jazo ham talab qiladi.
Agar maqsad jamiyatda bu yomon kasallikni tarqatish bo‘lsa, bu ish yer yuzida qaroqchilik va buzg‘unchilik qilish sanaladi va buzg‘unchilik qilish haqidagi oyatda ko‘rsatilgan jazolardan biri bilan javobgarlikka tortiladi. Alloh taolo aytadi:
«Albatta, Alloh va payg‘ambariga qarshi urushadigan va Yerda buzg‘unchilik qilish harakatida yuradigan kimsalarning jazosi — o‘ldirilish yo dorga osilish, yoki oyoq-qo‘llari teskarisiga (ya’ni, o‘ng qo‘l va chap oyoq yoki chap qo‘l bilan o‘ng oyoq) kesilishi, yoxud o‘z Yerlaridan surgun qilinishlaridir. Bu jazo ular uchun bu dunyoda rasvolik — sharmandalik bo‘lur. Oxiratda esa ular uchun ulkan azob bordir» (Moida: 33).
Agar infeksiyani qasddan tarqatishdan maqsad muayyan shaxsga zarar yetkazish bo‘lsa va infeksiya yuqqan, ammo shaxs vafot etmagan bo‘lsa, aybdor tegishli ta’zir jazosiga tortiladi. Agar shaxs vafot etsa, qotillik jazosi ko‘rib chiqiladi.
Agar qasddan infeksiya tarqatishdan maqsad muayyan shaxsga zarar yetkazish bo‘lsa-yu, lekin infeksiya o‘sha shaxsga yuqmagan bo‘lsa, aybdor ta’zir jazosiga tortiladi.
Uchinchidan: Orttirilgan immunitet tanqisligi sindromini (OITS) o‘lim kasalligi deb hisoblash: (OITS) kasalligi agar uning belgilari to‘liq namoyon bo‘lsa, bemor normal hayot kechira olmasa va o‘lim muqarrar bo‘lsa, u holda shar’an o‘lim kasalligi deb hisoblanadi.
Alloh bilguvchiroqdir.
Bu javob foydali bo’ldimi?