Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Eʼtiqod masalalari » Iymon » Oxiratga iymon keltirish » Jannat ahli dunyodagi hayotlarini eslaydilarmi?
0 – 0
Fatvo: 1141

O'qildi: 36

Avgust 7, 2025

/ 20 Safar 1447

Fatvo mavzusi:

Jannat ahli dunyodagi hayotlarini eslaydilarmi?

Savol

Jannat ahli dunyoda qanday yashaganlarini eslaydilarmi? Ular yer yuzida orzu qilgan narsalarini jannatda ham istaydilarmi?

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Muqaddima

1-MASALA: JANNATDA DUNYONI ESLAYMIZMI?

  • Jannat ahli dunyodagi hayotlarini eslaydilar. Bu haqda Qur’oni Karimda bir qancha dalillar mavjud. Shulardan biri, Alloh taolo aytadi:
﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٢٥قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ۝٢٦فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ۝٢٧إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ۝٢٨﴾

«Ular bir-birlariga boqishib, basti-javob qilishib, deydilar: «Haqiqatan bizlar ilgari (hayoti dunyoda) ahli-oilamiz orasida (bo‘lgan chog‘imizda Oxiratda Allohning azobiga duchor bo‘lishdan) qo‘rqar edik. Mana, Alloh bizlarga marhamat ko‘rgizdi va bizlarni samumdan (ya’ni, badanlarni ilma-teshik qilib yuboradigan do‘zaxiy shamoldan) saqladi. Darhaqiqat, bizlar ilgari (hayoti-dunyoda) U Zotga duo-iltijo qilar edik. Albatta Uning O‘zigina marhamatli, mehribondir» (Tur: 25-28).

  • Shuningdek, ular iymon ahlini shubhaga solgan va kufrga chaqirgan yovuz kimsalarni ham eslaydilar. Alloh taolo aytadi:
﴿فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٥٠قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ۝٥١يَقُولُ أَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُصَدِّقِينَ۝٥٢أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِينُونَ۝٥٣﴾

«Bas, ular (ya’ni, ahli jannat) bir-birlariga qarab savol-javob qilurlar. (Shunday suhbatlarning birida) ulardan biri dedi: «Mening bir do‘stim bor edi. U (menga) «Rostdan ham sen (o‘lganimizdan so‘ng yana qayta tirilishimizni) tasdiq etguvchilardanmisan? Bizlar o‘lib, tuproq va suyaklarga aylanib ketgan vaqtimizda haqiqatan ham (qayta tiriltirilib) jazolanguchimizmi?», der edi» (Soffat: 50-53).

  • Yana jannat ahli dunyo hayotini, unda o‘zlari, farzandlari, oilalari va mol-mulklarida uchragan sinovlar-u qiyinchiliklarni eslaydilar. Ular xursand bo‘lib aytadilar:
﴿وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ۝٣٤﴾

«Va ular (jannatga kirgan chog‘larida): «Bizdan g‘am-qayg‘uni ketkazgan Allohga hamdu sano bo‘lsin. Albatta, Rabbimiz o‘ta mag‘firatli va Shakur(oz amal uchun ko‘p savob beruvchi)dir», – derlar» (Fotir: 34).

  • Keyin dunyoda yegan mevalari kabi mevalarni ko‘rganlarida o‘tmish xotiralari qayta jonlanadi, lekin jannatdagi mevalar ulardan hajmi va ta’mi jihatidan farq qiladi. Bu haqda Alloh taolo shunday deydi:
﴿كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا ۙ قَالُوا هَٰذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا﴾

«Qachon o‘sha bog‘larning biror mevasidan bahramand bo‘lsalar, «Ilgari tatib ko‘rgan narsamiz-ku», deyishadi. Zero ularga surati bir-biriga o‘xshash mevalar beriladi» (Baqara: 25), ya’ni shakli va nomi bir-biriga o‘xshasa-da, ta’mi va mazasi har xil bo‘lgan mevalar taqdim qilinadi.

  • Jannat ahli qiyinchilik paytlarida qilgan duolarini, amallarining qabul bo‘lishini, solih amallarga muvaffaq qilinishi va saodat egalaridan bo‘lishni so‘rab, qo‘llarini osmonga ko‘targanlarini eslaydi. Alloh azza va jalla aytganidek:
﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٢٥قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ۝٢٦فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ۝٢٧إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ۝٢٨﴾

«Ular bir-birlariga boqishib, basti-javob qilishib, deydilar: «Haqiqatan bizlar ilgari (hayoti dunyoda) ahli-oilamiz orasida (bo‘lgan chog‘imizda Oxiratda Allohning azobiga duchor bo‘lishdan) qo‘rqar edik. Mana, Alloh bizlarga marhamat ko‘rgizdi va bizlarni samumdan (ya’ni, badanlarni ilma-teshik qilib yuboradigan do‘zaxiy shamoldan) saqladi. Darhaqiqat, bizlar ilgari (hayoti-dunyoda) U zotga duo-iltijo qilar edik. Albatta Uning O‘zigina marhamatli, mehribondir» (Tur: 25-28).

 

2-MASALA: JANNAT AHLI YER YUZIDAGI NE’MATLARNI XOHLAYDIMI?

  • Jannat ahli yer yuzidagi ne’matlarni xohlaydimi, degan savolga kelsak, ular bundan ham ko‘proq narsani xohlaydi. Chunki jannat ahlining eng past martabadagilari ham bu dunyo ne’matlaridan o‘n barobar ko‘p narsaga ega bo‘ladi. Bu haqda sahih hadis vorid boʻlgan:
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺ: «إِنِّي لَأَعْلَمُ آخِرَ أَهْلِ النَّارِ خُرُوجًا مِنْهَا، وَآخِرَ أَهْلِ الْجَنَّةِ دُخُولًا الْجَنَّةَ، رَجُلٌ يَخْرُجُ مِنَ النَّارِ حَبْوًا، فَيَقُولُ اللهُ ﵎ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، فَيَأْتِيهَا فَيُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهَا مَلْأَى فَيَرْجِعُ، فَيَقُولُ: يَا رَبِّ، وَجَدْتُهَا مَلْأَى، فَيَقُولُ اللهُ ﵎ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، قَالَ: فَيَأْتِيهَا فَيُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهَا مَلْأَى، فَيَرْجِعُ، فَيَقُولُ: يَا رَبِّ، وَجَدْتُهَا مَلْأَى، فَيَقُولُ اللهُ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، فَإِنَّ لَكَ مِثْلَ الدُّنْيَا وَعَشَرَةَ أَمْثَالِهَا – أَوْ إِنَّ لَكَ عَشَرَةَ أَمْثَالِ الدُّنْيَا – قَالَ: فَيَقُولُ: أَتَسْخَرُ بِي؟ – أَوْ أَتَضْحَكُ بِي؟ – وَأَنْتَ الْمَلِكُ؟ قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ ﷺ ضَحِكَ حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ، قَالَ: فَكَانَ يُقَالُ: ذَاكَ أَدْنَى أَهْلِ الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً».

Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Men do‘zaxdan chiqariladiganlarning so‘nggisini ham, jannatga kiritiladiganlarning so‘nggisini ham bilaman. O‘sha kishi do‘zaxdan sudralib chiqadi. Alloh tabaroka va taolo unga: «Bor, jannatga kir», deydi. Kelsa, u unga to‘lib qolgandek tuyuladi va qaytib borib, «Yo Rabbim, jannat to‘lib qolibdi», deydi. Alloh tabaroka va taolo unga: «Bor, jannatga kir», deydi. Kelsa, u unga yana to‘lgandek tuyuladi va qaytib borib, «Yo Rabbim, u to‘lib qolibdi» deydi. Alloh unga: «Bor, jannatga kir. Senga dunyo va uning o‘n baravari [yoki senga dunyoning o‘n baravari» deydi. U: «Sen podshohlаr Podshosi bo‘la turib, istehzo qilasanmi?» [yoki «ustimdan kulasanmi?»] deydi». O‘shanda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning kulganlarini ko‘rdim, hatto oziq tishlari ko‘rinib ketdi». «Ana o‘sha – jannat ahlining eng past martabadagisidir», deyishardi» (Sahihi Muslim, 186).

  • Jannat ahli nima xohlasa, o‘sha narsa ularga beriladi, Alloh azza va jalla aytganidek:
﴿وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ ۖ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾

«U joyda ko‘ngillar tilaydigan va ko‘zlar lazzatlanadigan (barcha) narsa bordir. Sizlar u joyda mangu qolursizlar» (Zuxruf: 71).

  • Ba’zi hadislarda jannat ahlining ayrimlari farzand va zurriyot haqidagi orzulari darhol amalga oshishi, buning uchun kutish shart emasligi aytilgan.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ : «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ يَوْمًا يُحَدِّثُ، وَعِنْدَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَادِيَةِ: أَنَّ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ اسْتَأْذَنَ رَبَّهُ فِي الزَّرْعِ، فَقَالَ لَهُ: أَوَلَسْتَ فِيمَا شِئْتَ؟ قَالَ: بَلَى، وَلَكِنِّي أُحِبُّ أَنْ أَزْرَعَ، فَأَسْرَعَ وَبَذَرَ، فَتَبَادَرَ الطَّرْفَ نَبَاتُهُ وَاسْتِوَاؤُهُ وَاسْتِحْصَادُهُ وَتَكْوِيرُهُ أَمْثَالَ الْجِبَالِ، فَيَقُولُ اللهُ تَعَالَى: دُونَكَ يَا ابْنَ آدَمَ، فَإِنَّهُ لَا يُشْبِعُكَ شَيْءٌ. فَقَالَ الْأَعْرَابِيُّ: يَا رَسُولَ اللهِ، لَا تَجِدُ هَذَا إِلَّا قُرَشِيًّا أَوْ أَنْصَارِيًّا، فَإِنَّهُمْ أَصْحَابُ زَرْعٍ، فَأَمَّا نَحْنُ فَلَسْنَا بِأَصْحَابِ زَرْعٍ، فَضَحِكَ رَسُولُ اللهِ ﷺ».

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi vasallam so‘zlab turgan edilar. Huzurlarida a’robiylardan biri bor edi. (U zot shunday dedilar:) «Jannat ahlidan bir kishi Rabbidan ekin ekishga izn so‘radi. U Zot: «Axir istagan narsalaring ichida emasmisan?» dedi. U: «Shunday, lekin men ekin ekishni yaxshi ko‘raman-da», dedi. Xullas, u darhol urug‘ ekkan edi, ko‘z ochib-yumguncha ular unib-o‘sib, o‘radigan bo‘lib, xirmoni tog‘lardek bo‘lib ketdi. Shunda Alloh taolo: «Ol, ey Odam bolasi! O‘zi seni hech narsa to‘ydira olmaydi!» dedi». Boyagi a’robiy: «Yo Rasulalloh, bu yo qurayshlik, yo ansoriy bo‘ladi. Chunki o‘shalar ziroatchi, biz esa ziroatchi emasmiz», dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam kulib yubordilar» (Sahihi Buxoriy, 6965).

Ibn Hajar rahimahulloh aytadilar: «Bu hadisda shunday foydalar bor: jannatda dunyo ishlaridan istalgan har bir narsa mumkindir» («Fathul Boriy»dan iqtibos tugadi).

عَنْ ‌أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الْمُؤْمِنُ إِذَا اشْتَهَى الْوَلَدَ فِي الْجَنَّةِ كَانَ حَمْلُهُ وَوَضْعُهُ وَسِنُّهُ فِي سَاعَةٍ» كَمَا يَشْتَهِي.

Abu Said al-Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Mo‘min jannatda agar farzandni xohlasa homilasi ham, tug‘ilishi ham, ulg‘ayishi ham xohlaganidek o‘sha zahoti bo‘ladi», dedilar (Termiziy, 2563; ; Hadis hukmi: «hasan g‘arib». Manba: «Sahih al-Jomi’», 6649).

Alloh taolodan Oʻzining karami va rahmati bilan bizni jannat ahlidan qilishini so‘raymiz.

Alloh bilguvchiroqdir.

1-MASALA: JANNATDA DUNYONI ESLAYMIZMI?

  • Jannat ahli dunyodagi hayotlarini eslaydilar. Bu haqda Qur’oni Karimda bir qancha dalillar mavjud. Shulardan biri, Alloh taolo aytadi:
﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٢٥قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ۝٢٦فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ۝٢٧إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ۝٢٨﴾

«Ular bir-birlariga boqishib, basti-javob qilishib, deydilar: «Haqiqatan bizlar ilgari (hayoti dunyoda) ahli-oilamiz orasida (bo‘lgan chog‘imizda Oxiratda Allohning azobiga duchor bo‘lishdan) qo‘rqar edik. Mana, Alloh bizlarga marhamat ko‘rgizdi va bizlarni samumdan (ya’ni, badanlarni ilma-teshik qilib yuboradigan do‘zaxiy shamoldan) saqladi. Darhaqiqat, bizlar ilgari (hayoti-dunyoda) U Zotga duo-iltijo qilar edik. Albatta Uning O‘zigina marhamatli, mehribondir» (Tur: 25-28).

  • Shuningdek, ular iymon ahlini shubhaga solgan va kufrga chaqirgan yovuz kimsalarni ham eslaydilar. Alloh taolo aytadi:
﴿فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٥٠قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٌ۝٥١يَقُولُ أَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُصَدِّقِينَ۝٥٢أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِينُونَ۝٥٣﴾

«Bas, ular (ya’ni, ahli jannat) bir-birlariga qarab savol-javob qilurlar. (Shunday suhbatlarning birida) ulardan biri dedi: «Mening bir do‘stim bor edi. U (menga) «Rostdan ham sen (o‘lganimizdan so‘ng yana qayta tirilishimizni) tasdiq etguvchilardanmisan? Bizlar o‘lib, tuproq va suyaklarga aylanib ketgan vaqtimizda haqiqatan ham (qayta tiriltirilib) jazolanguchimizmi?», der edi» (Soffat: 50-53).

  • Yana jannat ahli dunyo hayotini, unda o‘zlari, farzandlari, oilalari va mol-mulklarida uchragan sinovlar-u qiyinchiliklarni eslaydilar. Ular xursand bo‘lib aytadilar:
﴿وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ۝٣٤﴾

«Va ular (jannatga kirgan chog‘larida): «Bizdan g‘am-qayg‘uni ketkazgan Allohga hamdu sano bo‘lsin. Albatta, Rabbimiz o‘ta mag‘firatli va Shakur(oz amal uchun ko‘p savob beruvchi)dir», – derlar» (Fotir: 34).

  • Keyin dunyoda yegan mevalari kabi mevalarni ko‘rganlarida o‘tmish xotiralari qayta jonlanadi, lekin jannatdagi mevalar ulardan hajmi va ta’mi jihatidan farq qiladi. Bu haqda Alloh taolo shunday deydi:
﴿كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا ۙ قَالُوا هَٰذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا﴾

«Qachon o‘sha bog‘larning biror mevasidan bahramand bo‘lsalar, «Ilgari tatib ko‘rgan narsamiz-ku», deyishadi. Zero ularga surati bir-biriga o‘xshash mevalar beriladi» (Baqara: 25), ya’ni shakli va nomi bir-biriga o‘xshasa-da, ta’mi va mazasi har xil bo‘lgan mevalar taqdim qilinadi.

  • Jannat ahli qiyinchilik paytlarida qilgan duolarini, amallarining qabul bo‘lishini, solih amallarga muvaffaq qilinishi va saodat egalaridan bo‘lishni so‘rab, qo‘llarini osmonga ko‘targanlarini eslaydi. Alloh azza va jalla aytganidek:
﴿وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ۝٢٥قَالُوا إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ۝٢٦فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ۝٢٧إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ۝٢٨﴾

«Ular bir-birlariga boqishib, basti-javob qilishib, deydilar: «Haqiqatan bizlar ilgari (hayoti dunyoda) ahli-oilamiz orasida (bo‘lgan chog‘imizda Oxiratda Allohning azobiga duchor bo‘lishdan) qo‘rqar edik. Mana, Alloh bizlarga marhamat ko‘rgizdi va bizlarni samumdan (ya’ni, badanlarni ilma-teshik qilib yuboradigan do‘zaxiy shamoldan) saqladi. Darhaqiqat, bizlar ilgari (hayoti-dunyoda) U zotga duo-iltijo qilar edik. Albatta Uning O‘zigina marhamatli, mehribondir» (Tur: 25-28).

 

2-MASALA: JANNAT AHLI YER YUZIDAGI NE’MATLARNI XOHLAYDIMI?

  • Jannat ahli yer yuzidagi ne’matlarni xohlaydimi, degan savolga kelsak, ular bundan ham ko‘proq narsani xohlaydi. Chunki jannat ahlining eng past martabadagilari ham bu dunyo ne’matlaridan o‘n barobar ko‘p narsaga ega bo‘ladi. Bu haqda sahih hadis vorid boʻlgan:
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ﷺ: «إِنِّي لَأَعْلَمُ آخِرَ أَهْلِ النَّارِ خُرُوجًا مِنْهَا، وَآخِرَ أَهْلِ الْجَنَّةِ دُخُولًا الْجَنَّةَ، رَجُلٌ يَخْرُجُ مِنَ النَّارِ حَبْوًا، فَيَقُولُ اللهُ ﵎ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، فَيَأْتِيهَا فَيُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهَا مَلْأَى فَيَرْجِعُ، فَيَقُولُ: يَا رَبِّ، وَجَدْتُهَا مَلْأَى، فَيَقُولُ اللهُ ﵎ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، قَالَ: فَيَأْتِيهَا فَيُخَيَّلُ إِلَيْهِ أَنَّهَا مَلْأَى، فَيَرْجِعُ، فَيَقُولُ: يَا رَبِّ، وَجَدْتُهَا مَلْأَى، فَيَقُولُ اللهُ لَهُ: اذْهَبْ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ، فَإِنَّ لَكَ مِثْلَ الدُّنْيَا وَعَشَرَةَ أَمْثَالِهَا – أَوْ إِنَّ لَكَ عَشَرَةَ أَمْثَالِ الدُّنْيَا – قَالَ: فَيَقُولُ: أَتَسْخَرُ بِي؟ – أَوْ أَتَضْحَكُ بِي؟ – وَأَنْتَ الْمَلِكُ؟ قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللهِ ﷺ ضَحِكَ حَتَّى بَدَتْ نَوَاجِذُهُ، قَالَ: فَكَانَ يُقَالُ: ذَاكَ أَدْنَى أَهْلِ الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً».

Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Men do‘zaxdan chiqariladiganlarning so‘nggisini ham, jannatga kiritiladiganlarning so‘nggisini ham bilaman. O‘sha kishi do‘zaxdan sudralib chiqadi. Alloh tabaroka va taolo unga: «Bor, jannatga kir», deydi. Kelsa, u unga to‘lib qolgandek tuyuladi va qaytib borib, «Yo Rabbim, jannat to‘lib qolibdi», deydi. Alloh tabaroka va taolo unga: «Bor, jannatga kir», deydi. Kelsa, u unga yana to‘lgandek tuyuladi va qaytib borib, «Yo Rabbim, u to‘lib qolibdi» deydi. Alloh unga: «Bor, jannatga kir. Senga dunyo va uning o‘n baravari [yoki senga dunyoning o‘n baravari» deydi. U: «Sen podshohlаr Podshosi bo‘la turib, istehzo qilasanmi?» [yoki «ustimdan kulasanmi?»] deydi». O‘shanda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning kulganlarini ko‘rdim, hatto oziq tishlari ko‘rinib ketdi». «Ana o‘sha – jannat ahlining eng past martabadagisidir», deyishardi» (Sahihi Muslim, 186).

  • Jannat ahli nima xohlasa, o‘sha narsa ularga beriladi, Alloh azza va jalla aytganidek:
﴿وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ ۖ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾

«U joyda ko‘ngillar tilaydigan va ko‘zlar lazzatlanadigan (barcha) narsa bordir. Sizlar u joyda mangu qolursizlar» (Zuxruf: 71).

  • Ba’zi hadislarda jannat ahlining ayrimlari farzand va zurriyot haqidagi orzulari darhol amalga oshishi, buning uchun kutish shart emasligi aytilgan.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ : «أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ كَانَ يَوْمًا يُحَدِّثُ، وَعِنْدَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَادِيَةِ: أَنَّ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ اسْتَأْذَنَ رَبَّهُ فِي الزَّرْعِ، فَقَالَ لَهُ: أَوَلَسْتَ فِيمَا شِئْتَ؟ قَالَ: بَلَى، وَلَكِنِّي أُحِبُّ أَنْ أَزْرَعَ، فَأَسْرَعَ وَبَذَرَ، فَتَبَادَرَ الطَّرْفَ نَبَاتُهُ وَاسْتِوَاؤُهُ وَاسْتِحْصَادُهُ وَتَكْوِيرُهُ أَمْثَالَ الْجِبَالِ، فَيَقُولُ اللهُ تَعَالَى: دُونَكَ يَا ابْنَ آدَمَ، فَإِنَّهُ لَا يُشْبِعُكَ شَيْءٌ. فَقَالَ الْأَعْرَابِيُّ: يَا رَسُولَ اللهِ، لَا تَجِدُ هَذَا إِلَّا قُرَشِيًّا أَوْ أَنْصَارِيًّا، فَإِنَّهُمْ أَصْحَابُ زَرْعٍ، فَأَمَّا نَحْنُ فَلَسْنَا بِأَصْحَابِ زَرْعٍ، فَضَحِكَ رَسُولُ اللهِ ﷺ».

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Nabiy sollallohu alayhi vasallam so‘zlab turgan edilar. Huzurlarida a’robiylardan biri bor edi. (U zot shunday dedilar:) «Jannat ahlidan bir kishi Rabbidan ekin ekishga izn so‘radi. U Zot: «Axir istagan narsalaring ichida emasmisan?» dedi. U: «Shunday, lekin men ekin ekishni yaxshi ko‘raman-da», dedi. Xullas, u darhol urug‘ ekkan edi, ko‘z ochib-yumguncha ular unib-o‘sib, o‘radigan bo‘lib, xirmoni tog‘lardek bo‘lib ketdi. Shunda Alloh taolo: «Ol, ey Odam bolasi! O‘zi seni hech narsa to‘ydira olmaydi!» dedi». Boyagi a’robiy: «Yo Rasulalloh, bu yo qurayshlik, yo ansoriy bo‘ladi. Chunki o‘shalar ziroatchi, biz esa ziroatchi emasmiz», dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam kulib yubordilar» (Sahihi Buxoriy, 6965).

Ibn Hajar rahimahulloh aytadilar: «Bu hadisda shunday foydalar bor: jannatda dunyo ishlaridan istalgan har bir narsa mumkindir» («Fathul Boriy»dan iqtibos tugadi).

عَنْ ‌أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الْمُؤْمِنُ إِذَا اشْتَهَى الْوَلَدَ فِي الْجَنَّةِ كَانَ حَمْلُهُ وَوَضْعُهُ وَسِنُّهُ فِي سَاعَةٍ» كَمَا يَشْتَهِي.

Abu Said al-Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Mo‘min jannatda agar farzandni xohlasa homilasi ham, tug‘ilishi ham, ulg‘ayishi ham xohlaganidek o‘sha zahoti bo‘ladi», dedilar (Termiziy, 2563; ; Hadis hukmi: «hasan g‘arib». Manba: «Sahih al-Jomi’», 6649).

Alloh taolodan Oʻzining karami va rahmati bilan bizni jannat ahlidan qilishini so‘raymiz.

Alloh bilguvchiroqdir.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

2

O’xshash fatvolar

  • Alloh O‘z soyasida soyalantiradigan kishilar

    Qiyomat kuni quyosh yerga yaqinlashganida Alloh O‘z soyasida soyalantiradigan kishilar kimlar?

  • Muayyan shaxsni jannatiy yoki do‘zaxiy deyish hukmi

    Men o‘zlarini salafiy deb atovchi ba’zi olimlarning ma’ruzasini tingladim. Ular shunday deyishdi: «Mening onam kofira va u do‘zaxga kiradi. Men buni aniq bilaman». Ular insonning do‘zaxga kirishini qat’iy aytish mumkinligini ta’kidlashdi. Bu to‘g‘rimi? Biz insonning dini tufayli do‘zaxga kirishini ayta olamizmi?

  • Jannatda ayollarga nima beriladi?

    Bir ayol soʻramoqda: Men Allohga va Uning kitobiga to‘liq iymon keltiraman. Rabbimga hamdlar bo‘lsinki, U Zotga bo‘lgan iymonim kundan-kunga ortib bormoqda… Savolim shuki: Qur’oni Karimda erkaklarga Jannatning in’omi va go‘zal, pokiza hurlar takror-takror tilga olinadi. Ko‘pchilik Islomni erkaklar ustunligi dini deb aytadilar. Nima uchun ayollar uchun Jannat in’omi zikr etilmagan?

  • Jannatga kimlar kiradi?

    Jannatga kimlar kiradi?

  • Musulmonlarning dahriylarning oxiratdagi taqdiri haqidagi e’tiqodi

    Men oʻqishim doirasida Islom dinini oʻrganmoqdaman va islomning ateistlarga boʻlgan munosabati haqida qiziqyapman. Musulmonlar ateistlarning oqibati jahannamda boʻladi deb hisoblaydilarmi?

  • Dajjol, Dobba va Yaʼjuj-Maʼjuj toʻgʻrisida

    Bizga Dajjol, Dobba va Yaʼjuj-Maʼjuj haqida qisqacha maʼlumot bera olasizmi?