O'qildi: 8
Iyun 25, 2025
/ 29 Zulhijja 1446
Fatvo mavzusi: Er-xotin huquqlari » Koʻpxotinlik va xotinlar orasida adolat
Savol
Ayolim bilan mening yana uylanish istagim haqida suhbatlashdik. U mendan, agar boshqa ayolga uylansam, uni taloq qilishimni so‘radi. Biz ikkalamiz ham musulmonmiz va islomiy nikoh bilan turmush qurganmiz. U nikohda boshqa ayolga uylanmasligimni shart qilmagan edi. Uning Alloh halol qilgan, ruxsat bergan narsani rad etishi va harom qilishi joizmi? Ayolim ibodatgoʻy muslimalardan. Shuning uchun shariat va sunnatga muvofiq, dalillarga asoslangan holda javob berilishini istayapti.
O’xshash fatvolarJavob
Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.
Agar erkak jismoniy va moliyaviy jihatdan boshqa xotinga uylanishga qodir bo‘lsa, barcha xotinlariga adolat qila olsa va bunga xohish-istagi bo‘lsa, uning to’rttagacha uylanishiga shariat ruxsat beradi. Alloh taolo aytadi:
«Sizlar uchun nikohi halol bo‘lgan ayollarga ikkita, uchta, to‘rttadan uylanaveringlar» (Niso: 3).
Shuningdek, bu Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam va sahobalar roziyallohu anhumning amalidandir. Biroq Payg‘ambardan boshqalarga to‘rttadan ortiq ayolga uylanish joiz emas.
Ma’lumki, ayollar tabiatan rashkchi bo‘lib, erini boshqa ayollar bilan baham ko‘rishni xohlamaydilar. Bu rashk uchun ayollarni ayblab bo‘lmaydi, chunki bu tuyg‘u eng soliha ayollarda, sahobiyalarda va hatto mo‘minlarning onalarida ham bo‘lgan. Biroq ayollar rashk tufayli Allohning hukmiga qarshi chiqmasliklari va uni to‘sishga urinmasliklari kerak. Xotin eriga boshqa xotinga uylanishiga ruxsat berishi lozim, chunki bu yaxshilik va taqvoda hamkorlik qilishning bir turidir.
Muttafaqun alayh bo‘lgan hadisda Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam shunday deganlar:
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumo shunday xabar qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Musulmon musulmonning birodaridir, unga zulm qilmaydi, uni tashlab ham qo‘ymaydi. Kim birodarining hojatini ravo qilsa, Alloh uning hojatini ravo qiladi», dedilar» (Buxoriy, 6951; Muslim, 2580).
Erkakning boshqa xotin olishi uchun birinchi xotinning roziligi shart emas. Doimiy fatvo qo‘mitasidan bu haqda so‘ralganda, ular quyidagicha javob berganlar:
«Er ikkinchi marta uylanmoqchi bo‘lsa, birinchi xotinini rozi qilishi farz emas. Lekin go‘zal axloq va yaxshi muomala yuzasidan uning ko‘nglini olishi, ayollar tabiatida bunday holatda bo‘ladigan og‘riqlarni yengillatishi maqsadga muvofiqdir. Bu ochiq yuzlilik, yaxshi qarshi olish, chiroyli so‘z va agar rozi bo‘lishi uchun kerak bo‘lsa, zarur bo‘lgan mablag‘larni sarflash bilan amalga oshiriladi».
Ammo, agar uylansangiz, uning sizdan taloq so‘rashi xatodir. Shuningdek, vaziyatni sinchiklab o‘rganish lozim: agar u chindan ham boshqa xotin bilan yashay olmasa, u holda xulu’ (mahrdan voz kechib, xotin tomonidan so‘ralgan ajralish) talab qilishi mumkin. Agar shu holda yashashga qodir bo‘lsa-yu, lekin unga og‘ir botsa va qiynalsa, Allohning yuzini istab sabr qilish vojibdir.
Savbon roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan rivoyat qilganlar:
Savbon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qaysi bir ayol arzimas sabab tufayli eridan taloq so‘rasa, unga jannatning hidi ham haromdir», dedilar» (Termiziy, 1187 (hasan hadis); Abu Dovud, 2226 (sahih hadis).
Agar sabr qilsa, Alloh unga yengillik ato etadi, ko‘nglini keng qiladi va uni yaxshilik bilan mukofotlaydi. Er ham o‘z navbatida xotiniga yaxshi muomala qilishi, chiroyli munosabatda bo‘lish orqali unga yordam berishi, uning rashki va boshqa xatti-harakatlariga sabr qilishi hamda kamchiliklariga qarshi kechirimli bo‘lishi lozim.
Alloh muvaffaq qiluvchidir.
Bu javob foydali bo’ldimi?