Nuh alayhissalomning kemasi

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Alloh taolo aytadi:

«Ulardan (Makka kofirlaridan) ilgari Nuhning qavmi ham (uni) yolg‘onchi qilgan edi. — Ular Bizning bandamiz (Nuh)ni yolg‘onchi qilishib: «(U) bir majnun», dedilar va u (o‘z payg‘ambarlik vazifasini ado etishdan) to‘sib qo‘yildi. Shunda u Parvardigoriga: «Men (u kofir qavmimdan) mag‘lubdirman. O‘zing yordam qilgin», deb duo-iltijo qilgan edi. Biz osmon darvozalarini (tinimsiz) quyilguvchi suv — sel bilan ochib yubordik. Va barcha yerdan chashmalar chiqarib yubordik. Bas, (osmon va Yerning) suvi taqdir qilib qo‘yilgan bir ish (ya’ni, kofirlarni g‘arq qilib yuborish) ustida uchrashdilar! Uni (Nuhni) esa taxta-yu, mixlar egasida (ya’ni, taxtalar va mixlardan yasalgan bir kemada) ko‘tardik. U (kema) Bizning ko‘z o‘ngimizda (hifzu-himoyamizda) suzar. (Bu o‘z qavmi tomonidan payg‘ambarligi) inkor qilingan kishi (ya’ni, Nuh payg‘ambar) uchun mukofotdir. Darhaqiqat, Biz uni bir oyat-ibrat qilib qoldirdik. Bas, biron eslatma-ibrat olguvchi bormi?! Bas, Mening (payg‘ambarlarimni yolg‘onchi qilgan kimsalarga ko‘rsatgan) azobim va ogohlantirish qandoq bo‘ldi?!» (Qamar: 9–16).

Ibn Kasir rahimahulloh Alloh taoloning «Darhaqiqat, Biz uni bir oyat-ibrat qilib qoldirdik. Bas, biron eslatma-ibrat olguvchi bormi?!» degan so‘zini tafsir qilib aytadi: «Bu voqea ibrat bo‘lishi uchun keltirilgan. Aytishlaricha, kema Nuh qavmidan keyingilarga ibrat bo‘lsin, undan saboq olsinlar va payg‘ambarlarni yolg‘onchi demasinlar deb qoldirilgan». Qatoda aytadi: Qatoda aytadi: Alloh taolo uni Jazira yerida (Iroqdagi bir joy) Baqirdo degan joyda ibrat va alomat sifatida qoldirgan, hatto bu ummatning dastlabki vakillari ham uni ko‘rishgan. Shundan so‘ng ko‘plab kemalar yo‘q bo‘lib, kulga aylandi. Biroq, bu oyatning zohiriy ma’nosi har qanday kemani oʻz ichiga oladi. Alloh taolo aytganidek:

«Biz ularning avlod-zurriyotlarini (Nuh payg‘ambar bilan birga odamlar va turli jonivorlarga) to‘la kemada ko‘targanimiz (va to‘fon balosidan najot berganimiz) ular uchun (Bizning qudratimizni ko‘rsatadigan) yana bir oyatdir. Yana Biz ular uchun xuddi O‘sha (kemaga) o‘xshash (boshqa) minadigan narsalarini (ya’ni, katta-kichik kemalarni) ham yaratdik» (Yosin: 41-42).

Boshqa oyatda esa:

«Darvoqe’, Biz suv tug‘yonga tushgan vaqtida sizlarni (Nuh payg‘ambar yasagan) kemada ko‘tardik. Biz u (ishni, ya’ni mo‘minlarga najot berib, kofirlarni suvga g‘arq qilib yuborish)ni sizlar uchun eslatma-ibrat qilish uchun va anglaguvchi quloqlar anglab-eshitib olishlari uchun (qildik)» (al-Haaqqah: 11-12).

Shuning uchun yuqoridagi oyatda «Bas, biron eslatma-ibrat olguvchi bormi?!» dedi, ya’ni: eslab, ibrat oladigan biror kimsa bormi?

Shunday qilib, Ibn Kasir rahimahulloh Alloh taoloning «Darhaqiqat, Biz uni bir oyat-ibrat qilib qoldirdik» so‘zining uch xil talqinini keltirgan:

Birinchisi: Bu bilan «Biz bu qissani keyingilarga ibrat bo‘lsin deb qoldirdik», degan ma’no nazarda tutilgan.

Ikkinchisi: Bu bilan «Biz Nuhning kemasini keyingi ummatlar ko‘rsin, ibrat olsin, Alloh mo‘minlarni qutqargani va kofirlarni halok qilganidan saboq chiqarsin deb qoldirdik» degan ma’no nazarda tutilgan.

Uchinchisi: Bu bilan «Biz yer yuzida kemalar g‘oyasini qoldirdik va uni odamlarga o‘rgatdik, toki ular Allohning ne’matlarini qadrlasinlar hamda Alloh Nuhning avlodlarini va mo‘minlarni qutqarganidan so‘ng, xuddi shu mavjud va ma’lum kemalarga o‘xshash kemalar bilan saqlab qolganini anglasinlar».

Nima boʻlgan taqdirda ham, Nuh alayhissalomning kemasini topish va uni insoniyatning keyingi avlodlariga ibrat hamda nishona sifatida ko‘rsatish shariatga ham, aqlga ham zid emas. Biroq, asosiy masala topilgan kemaning haqiqatan ham Nuh alayhissalomniki ekanligini isbotlash uslubidadir. Chunki eskirgan bir kemani topib, uni Nuh alayhissalomning kemasi deb da’vo qiluvchilarning hammasiga ishonish shart emas.

Alloh bilguvchiroqdir.