Mavzular

Yangi fatvolar

Maqolalar

Kitoblar

Saqlanganlar

Murakkab qidiruv

Loyiha haqida

Fikr bildiring

Bosh sahifa » Ilm va daʼvat » Ilm » Qur’onni bu nom bilan kim atagan
0 – 0
Fatvo: 1005

O'qildi: 79

Iyul 26, 2025

/ 20 Safar 1447

Fatvo mavzusi: »

Qur’onni bu nom bilan kim atagan

Savol

Qur’onni bu nom bilan kim atagan? Men bir jurnalda Abu Bakr roziyallohu anhu deb o‘qidim, ammo buning to‘g‘riligiga ishonmayman, chunki Alloh subhanahu va taolo Inson surasida:

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلًا

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), albatta Bizning o‘zimiz sizga bu Qur’onni bo‘lib-bo‘lib nozil qildik» (Inson: 23), degan.

Aziz birodarim, iltimos, menga bu masala haqida aniq tushuntirish bering.

O’xshash fatvolar

Javob

Alloh taologa hamdu sanolar, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlar bo‘lsin.

Aziz birodarim, o‘z savolingizga o‘zingiz javob berdingiz, chunki Qur’onga bu nomni haqiqatda Allohning O‘zi bergan. U Zot shunday deydi:

﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ﴾

«(U sanoqli kunlar) Ramazon oyidirki, bu oyda Qur’on nozil qilingan» (Baqara: 185).

Yana boshqa oyatda aytadi:

﴿أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ﴾

«Axir ular Qur’on haqida fikr yuritmaydilarmi?!» (Niso: 82).

Yana aytadi:

﴿وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ۝٢٠٤﴾

«Qachonki Qur’on qiroat qilinsa, unga quloq tutingiz va jim turingiz — shoyad (Alloh tarafidan) rahmatga sazovor bo‘lsangizlar» (A’rof: 204).

Yana marhamat qiladi:

﴿إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ ۚ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ ۖ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ﴾

«Albatta, Alloh mo‘minlarning jonlarini va mollarini ulardan jannat barobariga sotib oldi — ular Alloh yo‘lida jang qilishib (kofirlarni) o‘ldiradilar va (o‘zlari ham Alloh uchun shahid bo‘lib) o‘ldiriladilar, (bunday mo‘minlarga jannat berilishiga) Alloh Tavrot, Injil va Qur’onda O‘zining haq va’dasini bergandir» (Tavba: 111).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَمَا كَانَ هَٰذَا الْقُرْآنُ أَنْ يُفْتَرَىٰ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَٰكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ۝٣٧﴾

«Ushbu Qur’on Allohdan o‘zga birov tomonidan to‘qilgan bo‘lishi mumkin emas. Balki, u butun olamlar Parvardigori tomonidan kelgan va (haq ekanligiga) shak-shubha bo‘lmagan o‘zidan avvalgi (Tavrot, Injil kabi) narsalarni tasdiqlovchi va (shariat hukmlaridan (iborat) mufassal Kitobdir» (Yunus: 37).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ۝٢﴾

«Darhaqiqat, Biz uni (bu oyatlarni) aqllaringizni yurgizishingiz uchun arabiy Qur’on holida nozil qildik» (Yusuf: 2).

Yana aytadi:

﴿نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَٰذَا الْقُرْآنَ وَإِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِينَ۝٣﴾

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), Biz sizga ushbu Qur’onni vahiy qilish bilan qissalarning eng go‘zalini so‘ylab berurmiz. Holbuki (Qur’on nozil bo‘lishi)dan ilgari, siz (bu qissadan) bexabar kishilardan (biri) edingiz!» (Yusuf: 3).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ۝٨٧﴾

«Darhaqiqat, Biz sizga yetti takrorlanuvchini (ya’ni, yetti oyatdan iborat bo‘lgan, har bir rakaat namozda takrorlanadigan «Fotiha» surasini) va Ulug‘ Qur’onni ato etdik» (Hijr: 87).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ۝٩٨﴾

«(Ey mo‘min bandam), har qachon Qur’on qiroat qilsang, albatta, quvilgan — mal’un shayton (vasvasasi)dan Alloh panoh berishini so‘ragin!» (Nahl: 98).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ﴾

«Albatta, bu Qur’on eng To‘g‘ri Yo‘lga hidoyat qilur» (Isro: 9).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ۙ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا۝٨٢﴾

«Biz mo‘minlar uchun shifo va rahmat bo‘lgan Qur’on oyatlarini nozil qilurmiz. (Lekin bu oyatlar) zolim-kofir kimsalarga faqat ziyonni ziyoda qilur» (Isro: 82).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَىٰ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَٰذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا۝٨٨﴾

«Ayting: «Qasamki, agar bor insu jin mana shu Qur’onni o‘xshashini keltirish yo‘lida birlashib, bir-birlariga yordamchi bo‘lsalar-da, uning o‘xshashini keltira olmaslar» (Isro: 88).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَىٰ مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِيلًا۝١٠٦﴾

«Siz Qur’onni odamlarga asta-sekin o‘qib berishingiz uchun Biz uni bo‘laklarga bo‘ldik va bo‘lib-bo‘lib nozil qildik» (Isro: 106).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَىٰ۝٢﴾

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), Biz sizga bu Qur’onni qiynalib jafo chekishingiz uchun nozil qilmaganmiz» (Toha: 2).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ۗ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضَىٰ إِلَيْكَ وَحْيُهُ ۖ وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا۝١١٤﴾

«Haq Podshoh — Alloh yuksakdir. (Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), sizga (Qur’on) vahiysi bitishidan ilgari qiroat qilishga shoshmang (balki farishta Jabroil Alloh tomonidan keltirgan oyatni to‘la o‘qib bo‘lganidan keyingina qiroat qiling) va ayting: «Parvardigorim, ilmimni yanada ziyoda qilgin» (Toha: 114).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿طس ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْقُرْآنِ وَكِتَابٍ مُبِينٍ۝١﴾

«To, Sin. Ushbu (oyatlar) Qur’on — ochiq Kitob oyatlaridir» (Naml: 1).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ عَلِيمٍ۝٦﴾

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), shak-shubhasiz, sizga bu Qur’on dono va bilguvchi Zot dargohidan berilur» (Naml: 6).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَىٰ مَعَادٍ﴾

«(Ey Muhammad alayhis-salotu vas-salom), albatta sizga (ushbu) Qur’onni (ya’ni, uni tilovat qilishni, unga amal qilishni va uni ummatlaringizga (yetkazishni) farz qilgan zot, shak-shubhasiz, sizni bir qaytadigan joyga (Makkaga) qaytarguvchidir» (Qasas: 85).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿يس۝١وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ۝٢﴾

«Yo, Sin. Hikmatli Qur’onga qasam» (Yosin: 1-2).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ۝٤٠﴾

«Qasamki, Biz Qur’onni zikr-eslatma olish uchun oson qilib qo‘ydik. Bas, biron eslatma-ibrat olguvchi bormi?!» (Qamar: 40).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ۝٧٧﴾

«Albatta u Ulug‘ Qur’ondir!» (Voqea/77).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿لَوْ أَنْزَلْنَا هَٰذَا الْقُرْآنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ﴾

«Agar Biz ushbu Qur’onni biron tog‘ga nozil qilganimizda, albatta siz u (tog‘)ni Allohning qo‘rquvidan egilib yorilib ketgan holida ko‘rgan bo‘lur edingiz. (Lekin ayrim insonlarning dillari tog‘ning toshidan ham qattiqroq bo‘lgani sababli ularga Qur’on oyatlari ham ta’sir qilmas)» (Hashr: 21).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا۝٤﴾

«Yoxud unga (biroz) ziyoda qiling (ya’ni, kechaning yarmidan ko‘prog‘ida uxlab, istirohat qiling) va Qur’onni tartil bilan (ya’ni, dona-dona qilib) tilovat qiling!» (Muzzammil: 4).

Boshqa oyatda shunday deydi:

﴿بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ۝٢١﴾

«Yo‘q, (ular yolg‘on deyishayotgan narsa) Buyuk Qur’ondir» (Buruj: 21).

Ushbu oyatlarning barchasini o‘qigandan so‘ng, Muhammad sollallohu alayhi va sallamga nozil qilingan Kitobga «Qur’on» nomini Abu Bakr roziyallohu anhu yoki boshqa birov emas, balki Allohning O‘zi berganiga shubha qolishi mumkinmi?

Arab tilida «Qur’on» kalimasi «al-qor’» soʻzidan kelib chiqqan bo‘lib, u yig‘ish va qo‘shish ma’nolarini anglatadi. U barcha suralarning jamlanmasi bo‘lgani uchun shunday nomlangan. Shuningdek, u ilgari nozil bo‘lgan kitoblarning samaralarini o‘zida mujassam etgani yoki barcha turdagi ilmlarni o‘z ichiga olgani sababli ham shunday atalgan, degan fikrlar mavjud (Suyutiy: «al-Itqon», 1/162-163).

Soʻzimiz soʻngida, sizni tekshirilmagan manbalar, kitob va jurnallar fikringizni chalg‘itmasligi hamda haqiqatdan shubhalantirib qoʻymasligi uchun o‘qiyotgan narsalaringizni ishonchli manbalardan tekshirib koʻrishni va toʻgʻri tanlov qilishni nasihat qilamiz.

Alloh bizni va sizni foydali ilm hamda solih amallarga muvaffaq qilsin.

Fatvo manbasi

Maqola borasida fikringiz?

Izoh sababi
Ushbu qator to'ldirilishi shart.

Bu javob foydali bo’ldimi?

0

O’xshash fatvolar

  • Qur’onda besh vaqt namoz zikr qilinganmi?

    Alloh taolo aytadi: ﴿فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ۝١٧وَلَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَعَشِيًّا وَحِينَ تُظْهِرُونَ۝١٨﴾ «Bas, tunga kirish paytlaringizda ham, tongga kirish paytlaringizda ham Allohni poklangiz (ya’ni, U Zotga hamd-u sano aytingiz). Oqshomda ham, peshin paytiga kirishingizda ham (Allohni poklangiz). Zero, osmonlar va Yerdagi bor hamd-u sano Unikidir (ya’ni, koinotdagi barcha mavjudot Unga hamd-u sano aytur)» (Rum: 17-18). Ushbu oyatlarda faqat to‘rtta namoz eslatilgan, holbuki musulmonlar «sunnatga qo‘shimcha ravishda» besh vaqt namoz o‘qiydilar. Nega beshinchi namoz tilga olinmagan? Men haqiqiy musulmonman va Qur’onni ayblashdan mutlaqo yiroqman.

  • «Biz oyni bir necha manzilga belgilab-tayinlab qo‘ygandirmiz» oyatining mazmuni

    Men Islomga moyilman va 1994-yildan beri Qur’onni va shu yilning boshidan Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamning hadislarini o‘qib kelmoqdaman. Islom dini menda katta ma’naviy qoniqish hosil qildi. Men bu dinni qabul qilish niyatida ta’lim olmoqdaman. Qur’onning «Yosin» surasidagi bir oyatning ma’nosini to‘liq tushunmayapman va sizdan bu masalada yordam berishingizni soʻrayman (39-oyat): ﴿وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ۝٣٩﴾ «Biz oyni ham toki u eski (xurmo) butog‘i kabi bo‘lib (egilib hilol holiga kelib) qolgunicha bir necha manzilga belgilab-tayinlab qo‘ygandirmiz» (Yosin: 39). Yordamingiz uchun minnatdorman. Butun dunyo bo‘ylab ko‘plab odamlarning savollariga javob berib, muammolariga yechim topib berayotganingiz uchun Alloh sizni hidoyat aylasin, himoya qilsin va barakali ato etsin.

  • Har bir guruh uchun xatolarni tuzatuvchi nazoratchi qo‘yish

    Ba’zi sayohatlarda Qur’on o‘qish dasturi bo‘ladi va ular alohida halqalarga (guruhlarga) bo‘linadi. Har bir halqa(guruh)ga Qur’onni yaxshi o‘qiydigan va xatolarni to‘g‘rilaydigan bir kishi boshchilik qiladi. Bunda biror noto‘g‘ri narsa bormi?

  • Rahmon surasining 33-oyatining tafsiri

    Men arab tilini bilmaganim sababli, «Rahmon. surasining 33-oyatini tushuntirib berishingizni iltimos qilaman. Alloh sizga yaxshilik bersin.

  • Bir bemor ustida bir nechta kishi Ruqiya qilishi

    Bir bemorning ustida bir vaqtning o‘zida bir nechta qori qiroat qilishi joizmi?

  • Qur’ondagi «biz» olmoshining ma’nosi

    Nima uchun Qur’on oyatlarida «biz» so‘zi ishlatilgan? Ko‘plab g‘ayridinlar bu Iso alayhissalomga ishora bo‘lishi mumkin, deb aytishadi.